Akademia polskiego filmu

Wiele było w jego życiu ideowych zakrętów, co miało duży wpływ na przebieg kariery zawodowej. Walczył w kampanii wrześniowej, występował na terenach zajętych przez Rosjan w Teatrze Węgierki, w czasie hitlerowskiej okupacji grał w jawnych teatrach i pracował w nazistowskiej kronice filmowej, równocześnie był żołnierzem Armii Krajowej, oficerem kontrwywiadu, po wojnie czasowo odsunięto go od wykonywania zawodu aktora, w 1949 roku skazano na cztery lata więzienia i konfiskatę mienia, w 1952 roku – uniewinniono, do końca życia nie zrehabilitowano.

Właściwie: Andrzej Pluciński. Urodził się 4 grudnia 1911 roku w Warszawie – zmarł 11 października 1986 roku w Warszawie. Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie (1937). Po studiach występował w teatrach Lwowa i Poznania. W latach powojennych grał w teatrach łódzkich: Wojska Polskiego (1946-1949), Nowym (1952-1953, 1955-1957), im. Stefana Jaracza (1952-1955, 1957-1958), a następnie w Narodowym w Warszawie (1958-1965), Wybrzeże w Gdańsku (1965-1974), Powszechnym w Warszawie (1974-1980).

W filmie zadebiutował w 1929 roku rolą adiutanta Naczelnika w obrazie Jerzego Orshona Pierwsza miłość Kościuszki. Przed wojną zagrał jeszcze Ignasia w Dziewczynach z Nowolipek (1937), ekranizacji popularnej powieści Poli Gojawiczyńskiej dokonanej przez Józefa Lejtesa.

Dużą popularność przyniosła mu rola ojca Danusi, Juranda ze Spychowa, w adaptacji Sienkiewiczowskich Krzyżaków (1960) Aleksandra Forda. Spośród jego pozostałych ról na szczególną uwagę zasługują: profesor Stęgień w Prawdziwym końcu wielkiej wojny (1957) Jerzego Kawalerowicza oraz niemiecki fabrykant Herman Buchholz w Ziemi obiecanej (1974) Andrzeja Wajdy. Trzykrotnie obsadzano go w roli przewodniczącego składu sędziowskiego – w Sprawie Gorgonowej (1977) Janusza Majewskiego, W biały dzień (1980) Edwarda Żebrowskiego i Znachorze (1981) Jerzego Hoffmana, zaś w Bez końca (1984) Krzysztofa Kieślowskiego wcielił się w adwokata. To była jego ostatnia filmowa rola.

Jerzy Armata