Akademia polskiego filmu

Zagrał w ponad 120 filmach i serialach, ponadto wystąpił w blisko 150 spektaklach telewizyjnych, role teatralne i w słuchowiskach radiowych trudno by zliczyć. Przyniosły mu one istną lawinę nagród i wyróżnień, m.in. trzy Złote Ekrany, a także Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej oraz osiągnięcia w pracy artystycznej (2001).

Jest również wybitnym pedagogiem. „Aktorstwo to jest najszybciej starzejący się zawód świata, bo zależny od odbiorcy. Zachowanie proporcji między estetyką w sztuce, do której jesteśmy przyzwyczajeni, której chcemy bronić, a gustem odbiorcy (nie zawsze równoznacznym z naszym) to jest znalezienie złotego środka. Na tym 'węchu' opiera się cała tajemnica tego zawodu. Tej sztuki można się nauczyć – ucząc” – wyznał w 2001 roku na łamach „Dziennika Polskiego”.

Urodził się 11 maja 1943 roku w Warszawie. Absolwent Wydziału Aktorskiego stołecznej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (1964). W teatrze zadebiutował zaraz po ukończeniu studiów, w listopadzie 1964 roku. Związany z teatrami warszawskimi: Współczesnym (1964-1981) i Polskim (1981-1994), a następnie Narodowym, którego jest także dyrektorem artystycznym (od roku 2002).

W filmie zadebiutował w wieku trzynastu lat, wcielając się w postać powstańczego łącznika w Kanale (1956) Andrzeja Wajdy. Do obsady filmów tego reżysera powrócił po latach, tworząc interesujące kreacje: generała w Katyniu (2007) i doktora, męża głównej bohaterki, w Tataraku (2009). Przedłużeniem aktorskiego debiutu – Zefirka, młodego uczestnika ruchu oporu – była wspaniała kreacja w serialu Janusza Morgensterna Kolumbowie (1970), opartym na głośnej powieści Romana Bratnego, oraz rola Stefana Orszy w Akcji pod Arsenałem (1977) Jana Łomnickiego. Zanim zagrał generała w Katyniu, często wchodził w mundur żołnierza polskiego: był chorążym w Nagrodach i odznaczeniach (1973) Jana Łomnickiego, podporucznikiem w rosyjskim Wyzwoleniu (1971) Jurija Ozierowa i podpułkownikiem w Tajemnicy Westerplatte (2013) Pawła Chochlewa. Na szczególną uwagę zasługuje „śląska” kreacja – Erwina Malinioka – w Soli ziemi czarnej (1969) i Perle w koronie (1971) Kazimierza Kutza, a także rola Conrada, syna Hansa Heinricha XV Von Teussa, w epopei Filipa Bajona – Magnat (1986).

Najczęściej można było go oglądać w filmach Jana Łomnickiego, także tych współczesnych, jak: Poślizg (1971), Wielka wsypa (1992), Szczur (1994). Wielką popularność przyniosła mu kreacja w znakomitym serialu tego reżysera – Dom (1980-2000). Englert zresztą chętnie grywa w serialach, tworząc wyraziste, na długo pozostające w pamięci postaci, jak: Jerzy w Polskich drogach (1977) Janusza Morgensterna, Mraczewski w Lalce (1977) Ryszarda Bera czy rotmistrz Czesław Konarski w Czasie honoru (2008).

„Uprawiam zawód, który jest permanentnym niespełnieniem. Chwile euforyczne przeplatają się z momentami zwątpień i depresji. Nie mogę powiedzieć, że nie mam satysfakcji z tego, co zrobiłem, ale człowiekiem sukcesu się nie czuję. Mogę się uważać za szczęściarza. Udało mi się zrealizować – lepiej lub gorzej – wiele marzeń artystycznych” – konstatuje Englert na łamach „Rzeczpospolitej” (2002).

Jerzy Armata