Marek Nowicki

Marek Nowicki na planie filmu „Chłopi", fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN?>

Marek Nowicki na planie filmu „Chłopi", fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/

Urodził się w 1935 r. w Warszawie.

Jest nie tylko autorem zdjęć filmowych, ale również reżyserem, scenarzystą, autorem dialogów, pedagogiem i działaczem środowiska filmowego. Absolwent Wydziału Operatorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej w Łodzi (1959). W czasie studiów zrobił wraz z Andrzejem Galińskim zdjęcia do słynnej etiudy Romana Polańskiego Rozbijemy zabawę… (1957), w której bijatykę wywołała prawdziwa banda chuliganów, napuszczona przez reżysera na uczestników prywatki.

Po studiach zasilił ekipy znanych filmów z lat 60. XX w., m.in. komedii Tadeusza Chmielewskiego Walet pikowy (1960, współpraca operatorska) i Gdzie jest generał… (1963, operator kamery), Beaty Anny Sokołowskiej (1964, operator kamery), serialu Jerzego Gruzy Wojna domowa (1965, operator kamery w odcinkach 1-7) i Sposobu bycia Jana Rybkowskiego (1965, operator kamery).

Dwa najbardziej znane dzieła zrealizowane z udziałem Marka Nowickiego to kultowa komedia współczesna Marka Piwowskiego Rejs (1970) oraz popularny serial TV w stylu retro Kariera Nikodema Dyzmy (1980). Do Rejsu zrobił – wyłącznie w świetle naturalnym, przeważnie słonecznym, czasem wzmacnianym jedynie blendami (odbłyśnikami wielkoformatowymi) – zgodne z konwencją tego filmu czarno-białe zdjęcia przypominające pogodny reportaż. Pod serialem – ekranizacją powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza – podpisał się jako autor wysmakowanych zdjęć barwnych, współscenarzysta (z Janem Rybkowskim i Witoldem Orzechowskim), współautor dialogów i współreżyser (w obu wypadkach z Janem Rybkowskim).

Niemały rozgłos zdobył również debiut reżyserski Nowickiego w pełnometrażowej fabule kinowej – Widziadło (1983), adaptacja Pałuby Karola Irzykowskiego. Ekspresja wizualna tego kostiumowego filmu z wątkami erotycznymi była jednak w dużej mierze zasługą autora barwnych zdjęć Witolda Sobocińskiego. Widziadło przyniosło Nowickiemu nagrodę za pełnometrażowy debiut reżyserski na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film″ w 1983 roku.

Ze znanym reżyserem Janem Rybkowskim jako autor zdjęć Marek Nowicki współpracował nie tylko przy Karierze Nikodema Dyzmy, ale również przy dramacie wojennym Kiedy miłość była zbrodnią (1967, inny tytuł: Rassenschande, debiut operatorski w pełnometrażowym filmie fabularnym dla kin), krótkometrażowym filmie TV Bardzo starzy oboje (1967), Chłopach według powieści Władysława Stanisława Reymonta (1972: cieszący się zawrotnym powodzeniem serial TV, 1973: film kinowy), Gnieździe (1974), nakręconej na podstawie głośnej powieści Zofii Nałkowskiej Granicy (1977) i kostiumowym serialu TV Rodzina Połanieckich (1978; film kinowy Marynia, 1983).

Zdjęcia we wszystkich tych filmach i serialach (począwszy od Chłopów – barwne) wyróżniały się solidnością i stylem respektującym epokę, w której rozgrywała się akcja, a w Gnieździe, które przenosiło widza w zamierzchłe czasy Mieszka I, również widowiskowością (zwłaszcza w szerokoformatowej wersji filmu, na taśmie 70 mm).

Seriale: Chłopi, Rodzina PołanieckichKariera Nikodema Dyzmy zostały – odpowiednio w latach: 1973, 1979 i 1980 – uhonorowane Nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji (zespołową), która za każdym razem przypadła również Nowickiemu.

Za zdjęcia barwne do Królowej pszczół Janusza Nasfetera (1977) Nowicki uzyskał Nagrodę Specjalną na 5. Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu w 1977 roku.

Oprócz Widziadła wyreżyserował m.in. filmy: Miłość z listy przebojów (1984), Spowiedź dziecięcia wieku (1985), Rajski ptak (1987), Złote dno (Polska/Rosja, 1995). Był ponadto reżyserem lub współreżyserem szeregu filmów i widowisk telewizyjnych, zrealizował też filmy dokumentalne oraz dwanaście odcinków serialu TV Więzy krwi (2001).

Jako dydaktyk Marek Nowicki jest od 1963 roku związany z Państwową Wyższą Szkołą Filmową, Telewizyjną i Teatralną (obecna nazwa uczelni, którą ukończył).

W latach 1975-1979 był prodziekanem Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej, następnie, do 1981 roku  – prorektorem. Cztery lata później otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.

W latach 1983-1987 Marek Nowicki był wiceprezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Andrzej Bukowiecki

Filmografia (wybór)

  • 1964 Listy z drogi (film dokumentalny)
  • 1965 Profesor Zazul (współautor zdjęć: Jerzy Stawicki, także – z Jerzym Stawickim – współautorstwo scenariusza i współreżyseria)
  • 1965 Przyjaciel (współautor zdjęć: Jerzy Stawicki, także – z Jerzym Stawickim – współautorstwo scenariusza i współreżyseria)
  • 1967 Kiedy miłość była zbrodnią (inny tytuł: Rassenschande)
  • 1968 Hasło Korn
    reż. Waldemar Podgórski

  • 1968 Mistrz tańca (film TV z serii Opowieści niezwykłe)
    reż. Janusz Majewski

  • 1970 Południk zero
    reż. Waldemar Podgórski

  • 1970 Rejs
    reż. Marek Piwowski

  • 1972 Chłopi
    reż. Jan Rybkowski

  • 1974 Gniazdo
    reż. Jan Rybkowski

  • 1977 Granica
    reż. Jan Rybkowski

  • 1977 Królowa pszczół
    reż. Janusz Nasfeter

  • 1978 Rodzina Połanieckich (serial TV, film kinowy)
  • 1980 Kariera Nikodema Dyzmy (serial TV, także współautorstwo scenariusza i dialogów oraz – z Janem Rybkowskim – współreżyseria)
  • 1983 Kasztelanka (film TV, także scenariusz i reżyseria)