Akademia polskiego filmu

Pisarz, dziennikarz, krytyk filmowy, dramaturg, scenarzysta filmowy, autor programów telewizyjnych, wykładowca. Laureat m.in. Nagrody im. Karola Irzykowskiego za krytykę filmową (1966) oraz statuetki Gwiazda Telewizji Polskiej – wręczonej z okazji 50-lecia TVP – za scenariusze seriali telewizyjnych i programy publicystyczne o tematyce kulturalnej (2002).

Urodził się 28 stycznia 1933 roku w Otrębusach koło Pruszkowa – zmarł 30 marca 2010 roku w Warszawie. Absolwent historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim (1955). Bliski współpracownik „Walki Młodych”, „Po prostu”, „Nowej Kultury”, „Przeglądu Kulturalnego”, „Kultury”, „Polityki”, „Przeglądu”. W latach 1969-1975 był redaktorem naczelnym tygodnika „Szpilki”, a w latach 1994-1998 – „Wiadomości Kulturalnych”. Autor wielu książek o tematyce kulturalnej, m.in.: Kino dla wszystkich (1964), Sekrety filmu (1967), Mieszkańcy masowej wyobraźni (1970), Sztuka komiksu (1985).

Z kinematografią związał się w latach pięćdziesiątych. Był kierownikiem literackim Zespołu Filmowego „Kadr” (1955-1958, 1981-1987) oraz „Iluzjon” (1979-1980). Razem z Andrzejem Nowickim napisał scenariusz komedii Pan Anatol szuka miliona, który w 1958 roku przeniósł na ekran Jan Rybkowski. Z zainteresowań historią kina rodzimego zrodził się scenariusz Pana Dodka (1970) Jana Łomnickiego, poświęcony najlepszym kreacjom Adolfa Dymszy. Pisał scenariusze głównie komedii, realizowanych przez Jerzego Gruzę, czego najlepszym przykładem Dzięcioł (1970), serial telewizyjny 40-latek (1974-1977) oraz jego kinowe przedłużenie – Motylem jestem, czyli romans 40-latka (1976). W 1981 roku Janusz Rzeszewski zrealizował na podstawie jego scenariusza biograficzną opowieść inspirowaną życiem Hanki Ordonówny – Miłość ci wszystko wybaczy.

Największym dokonaniem scenariuszowym Krzysztofa Teodora Toeplitza jest Gorączka (1980) Agnieszki Holland, adaptacja Dziejów jednego pocisku Andrzeja Struga. Rewolucja 1905 roku. W konspiracyjnej pracowni powstaje bomba. Na każdego, kto się z nią zetknie, spadnie nieszczęście... Film Holland, uhonorowany Złotymi Lwami w Gdańsku oraz Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie (dla Barbary Grabowskiej za główną rolę kobiecą), to bez wątpienia jedno z najlepszych – i najważniejszych – dokonań w dziejach polskiego kina.

Krzysztof Teodor Toeplitz był także scenarzystą serialu Kazimierza Kutza Sława i chwała (1997), opartego na słynnej powieści Jarosława Iwaszkiewicza.

Jerzy Armata