Andrzej Markowski
Andrzej Markowski, fot. Mariusz Szyperko, źródło: PAP
http://www.pap.pl/
Wybitny dyrygent i kompozytor, który jako pierwszy wykorzystał w partyturach filmowych muzykę konkretną i elektroniczną. Twórca – i pierwszy dyrektor – Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantas.
Urodził się 22 sierpnia 1924 roku w Lublinie – zmarł 30 października 1986 roku w Warszawie. Absolwent kompozycji i dyrygentury w Trinity College of Music w Londynie (1947) oraz Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie (1954). Jako dyrygent współpracował z filharmoniami: Śląską (1955-1958), Krakowską (1958-1964), Wrocławską (1965-1969, jako dyrektor), Narodową w Warszawie (1971-1978) i Łódzką (1981-1986).
Jest autorem muzyki do ponad trzydziestu filmów fabularnych, dokumentalnych oraz animowanych. Pierwszą znaczącą partyturę filmową napisał do Pokolenia (1954) Andrzeja Wajdy. Z tym reżyserem spotkał się po dekadzie, ilustrując muzycznie jego ekranizację Popiołów (1965) Stefana Żeromskiego. Jest także autorem muzyki do telewizyjnego Przekładańca (1968) tego reżysera, ekscentrycznej komedii opartej na scenariuszu Stanisława Lema. Z Wajdą kompozytor zetknął się już wcześniej, pisząc muzykę do jego etiudy studenckiej – Idę do słońca (1953), dokumentalnej – skrajnie subiektywnej – impresji poświęconej Xaweremu Dunikowskiemu i jego dziełu. Spośród pełnometrażowych filmów fabularnych z muzyką Markowskiego na uwagę zasługują: Godziny nadziei (1955), Cień (1956) Jerzego Kawalerowicza, Krzyż Walecznych (1958) Kazimierza Kutza oraz Pan Wołodyjowski (1969) Jerzego Hoffmana.
Najciekawszą muzykę pisał jednak do eksperymentalnych filmów animowanych: Był sobie raz… (1957) Waleriana Borowczyka i Jana Lenicy, Szkoła (1958) Waleriana Borowczyka oraz Materia (1962), Igraszki (1972), Diabły (1963), Moto-gaz (1963) i Tren zbója (1967) Kazimierza Urbańskiego. W filmach tych był właściwie autorem całych ścieżek dźwiękowych, w których wykorzystywał muzykę konkretną i elektroniczną (w napisach końcowych Diabłów przy nazwisku kompozytora widnieje napis – efekty dźwiękowe). Również niekonwencjonalne ścieżki dźwiękowe ma kilka dokumentów zilustrowanych muzycznie przez Markowskiego, m.in. Życie jest piękne (1957) Tadeusza Makarczyńskiego czy Spacerek staromiejski (1958) Andrzeja Munka. Notaben,e Markowski jest pomysłodawcą tej fabularno-dokumentalnej Munkowskiej miniatury.
Jerzy Armata
