Tadeusz Białoszczyński

Tadeusz Białoszczyński w filmie „Czarne chmury", fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN?>

Tadeusz Białoszczyński w filmie „Czarne chmury", fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/

Syn rolnika. Urodził się 25 listopada 1899 roku w Tamanowicach (obecnie Ukraina), zmarł 24 stycznia 1979 roku w Warszawie. Absolwent Miejskiego Kursu Dramatycznego w Krakowie. Debiutował w krakowskim Teatrze im. Słowackiego (1921). Przed II wojną światową grał w teatrach Łodzi, Warszawy, Wilna i Lwowa.

W kinie po raz pierwszy pojawił się w jednej z głównych ról w debiucie Romualda Gantkowskiego z 1937 roku Płomienne serca. Zaangażowany do tej roli przez Polską Spółkę Filmową jako nieznana twarz w kinie, szybko zdobył uznanie za sprawą wyrazistej mimiki. Zagrał w dwóch ważnych filmach Józefa Lejtesa: Dziewczęta z Nowolipek i tytułową postać w Kościuszce pod Racławicami.

W czasie II wojny światowej pracował jako szatniarz i urzędnik, ale grywał też w jawnych teatrach Komedia, Nowości i Maska. Po powstaniu warszawskim osadzony w obozie w Zakroczymiu. Po wojnie zaangażował się do Starego Teatru w Krakowie, by latem 1952 roku osiąść w Warszawie.

W tym też roku odbyła się premiera filmu będącego jego powrotem do kina: Młodości Chopina Aleksandra Forda, w którym stworzył charyzmatyczną postać Joachima Lelewela. Po roli głównej
w Domku z kart Erwina Axera nie otrzymywał pierwszoplanowych propozycji, specjalizując się w epizodach i rolach drugoplanowych, często bardzo znaczących, jak ojciec Karola Borowieckiego w Ziemi obiecanej czy wuj Wiktora Rubena w Pannach z Wilka Andrzeja Wajdy.

Grywał postaci obdarzone autorytetem, arystokratów, profesorów, wysokich urzędników, mentorów, sędziów, ale też lokajów. Niezapomniany jako przewodniczący sądu apelacyjnego w Sprawie Gorgonowej Janusza Majewskiego.

Jako aktor teatralny związany był po wojnie z warszawskimi teatrami Współczesnym i Narodowym,
a od 1959 roku do końca życia z Teatrem Polskim.

Zagrał kilkadziesiąt ról w spektaklach Teatru Telewizji i kilka w serialach (Stawka większa niż życie, Czarne chmury).

                                                                                                                                            Artur Majer

Filmografia (wybór)

  • 1937 Dziewczęta z Nowolipek
    reż. Józef Lejtes

  • 1937 Kościuszko pod Racławicami
    reż. Józef Lejtes

  • 1937 Płomienie serca
    reż. Romuald Gantkowski

  • 1952 Młodość Chopina
    reż. Aleksander Ford

  • 1954 Domek z kart
    reż. Erwin Axer

  • 1956 Trzy kobiety
    reż. Stanisław Różewicz

  • 1957 Pożegnanie z diabłem
    reż. Wanda Jakubowska

  • 1958 Dwoje z wielkiej rzeki
    reż. Konrad Nałęcki

  • 1958 Król Maciuś I
    reż. Wanda Jakubowska

  • 1960 Krzyżacy
    reż. Aleksander Ford

  • 1961 Historia żółtej ciżemki
    reż. Sylwester Chęciński

  • 1974 Ziemia obiecana
    reż. Andrzej Wajda

  • 1975 Opadły liście z drzew
    reż. Stanisław Różewicz

  • 1977 Sprawa Gorgonowej
    reż. Janusz Majewski

  • 1979 Panny z Wilka
    reż. Andrzej Wajda