Akademia polskiego filmu

„Słownik filmu”, red. Rafał Syska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010

Baśń filmowa

Krzysztof Loska

Baśń filmowa - odmiana gatunkowa, utwór o treściach fantastycznych, z obecnością pierwiastka nadprzyrodzonego, wywodzący się z tradycji ludowej, czerpiący inspiracje z legend, podań i mitów. Świat przedstawiony baśni rządzi się swoistymi prawami, los postaci jest zdeterminowany, nie ma w nim miejsca na przypadek. Bohaterowie najczęściej zmagają się z siłami zła, wychodząc z walki zwycięsko, jako że w świecie baśniowym panuje ład moralny. Ważną rolę pełnią określenia czasowe i przestrzenne - opowieści rozgrywają się bowiem poza obszarem znanej nam rzeczywistości: „dawno, dawno temu, za górami, za lasami”. Za prekursora baśni filmowej uchodzi G. Méliès, jednak największą popularnością cieszyły się filmy animowane realizowane od lat 30. XX w. w wytwórni W. Disneya, będące adaptacjami tekstów literackich: Królewna Śnieżka (1937), Pinokio (1939), Kopciuszek (1950), Śpiąca królewna (1959). Wybitnym twórcą baśni, łączącym animację kukiełkową z żywymi aktorami, był Aleksander Ptuszko: Złoty kluczyk (1939), Czarodziejski kwiat (1946, nagr. w Cannes), Sadko (1953, Srebrny Lew w Wenecji), Trójgłowy smok (1956), Bajka o carze Sałtanie. (1966). W ostatnich latach powstała odmiana baśni adresowana do widzów dorosłych: Excalibur (1981), Towarzystwo wilków (1985), Edward Nożycoręki (1990); ukształtował się również nowy gatunek spokrewniony z baśnią fantasy: Ciemny kryształ (1982), Labirynt (1986), Willow (1988), Władca pierścieni (2001-03). K.L.

Wróć do poprzedniej strony