Akademia polskiego filmu

„Słownik filmu”, red. Rafał Syska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010

Kammerspiel

Barbara Kosecka

Kammerspiel (niem. - „kameralny dramat”) - zjawisko w kinie niemieckim 1 poł. lat 20. XX w., inspirowane zarówno ekspresjonizmem filmowym, jak i ówczesnym teatrem M. Reinhardta (od niego wywodzi swą nazwę), wystawiającym intymne dramaty psychologiczne. Istotą poetyki Kammerspielu (m.in. Szyny z 1921 i Noc sylwestrowa z 1923 L. Picka, Schody kuchenne L. Jessnera z 1921, Michael C. Th. Dreyera z 1924) było osadzenie akcji we współczesności i realiach codziennego życia, w których bohater przeżywał jakiś dramatyczny kryzys. O ile jednak realia były niespektakularne, o tyle sam kryzys miał charakter mrocznej tragedii wiązał się ze śmiercią, chorobą samobójstwem - pokazywanymi w sugestywny i klaustrofobicznej atmosferze.

Więź z ekspresjonizmem polegała na specyficznej polemice: w filmach Kammerspielu wykorzystywano niektóre elementy poetyki wypracowane W. F. Murnaua, F. Langa, P. Wegenera (nastrojowość, grę światła i cienia, posępny nastrój i sugestywny obraz człowieka poddanego fatalizmowi losu), jednakże zasadniczo sprzeciwiano się tematyce tamtych filmów - odchodzących od „zwykłego” bohatera w kierunku irracjonalności, fantastyki i grozy. Z tym nurtem, stanowiącym niewielki margines ówczesnej niemieckiej produkcji, jednakże skupiającym największe talenty artystyczne, łączyła Kammerspiel także zależność personalna – wielu twórców ewoluowało w kierunku kina kameralnego. Najważniejszym z nich był wybitny scenarzysta C. Mayer, współpracujący m.in. z Murnauem – autorem Portiera z hotelu Atlantic (1924) - uważanego za dzieło zamykające epokę ekspresjonizmu, a równocześnie będące ukoronowaniem poetyki Kammerspielu. Mayer był także autorem scenariuszy: Schodów kuchennych, Szyn i Nocy sylwestrowej.

B.K.

Wróć do poprzedniej strony