Akademia polskiego filmu

Autor zdjęć m.in. do objętych programem Akademii Polskiego Filmu Wron Doroty Kędzierzawskiej (1994) – odniósł już u progu kariery zawodowej spektakularny sukces, gdy na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „Camerimage″ w Toruniu (1994) jury pod przewodnictwem wybitnego operatora amerykańskiego, zdobywcy Oscara, Vilmosa Zsigmonda przyznało mu za zdjęcia do tego filmu Złotą Żabę (ex aequo ze zdjęciami Tibora Máthé do Woyzecka Jánosa Szásza – Węgry, 1994).

Na portalu internetowym Culture.pl czytamy o Wronach: „Pięknie kadrowane puste przestrzenie, bezmiar morza, bezludna plaża służyły temu, by pokazać samotność i opuszczenie dziecka, małej bohaterki Wron”. Cytowany jest też tam fragment recenzji z filmu pióra Katarzyny Jabłońskiej (Więź, nr 2 z 1995 r.): „Wypełniając kadry wielkimi płaszczyznami – woda, piasek, niebo – udało się uchwycić ten szczególny rodzaj nieobecności, tak bardzo raniący bohaterkę″.

Arthur Reinhart urodził się 24 marca 1965 roku w Kluczborku. W 1989 roku rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Początkowo studiował na Wydziale Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej, ale po pierwszym roku przeniósł się na Wydział Operatorski i Realizacji Telewizyjnej. Tu zaś po pierwszym roku od razu przeszedł na rok trzeci, dzięki czemu studia ukończył przed czasem – w roku 1992. Pracę zawodową podjął już podczas studiów.

W pierwszym okresie kariery Reinhart był operatorem kamery i Steadicamu podczas realizacji filmów ze zdjęciami Pawła Edelmana – kultowych Psów Władysława Pasikowskiego (1992) i nakręconego w panoramicznym formacie Panavision Listopada Łukasza Karwowskiego (1992). Operatorem kamery był również na planie dramatu wojennego Franka Beyera Ostatni U-Boot (Japonia/USA/Austria/Niemcy, 1993, TV), do którego zdjęcia zrobił Witold Sobociński.

W filmie dokumentalnym debiutem Arthura Reinharta jako autora zdjęć było Miejsce urodzenia Marcela Łozińskiego (1992) – reżysera, z którym przyszły operator Wron pracował także jako autor lub współautor zdjęć przy nominowanym do Oscara dokumencie 89 mm od Europy (1993) oraz dwóch innych, nie mniej głośnych – Wszystko się może przytrafić (1995) i A gdyby tak się stało (2007).

W fabularnym filmie telewizyjnym Reinhart zadebiutował zdjęciami do Taranthillera Mirosława Dembińskiego (1993, współautor zdjęć: Paweł Edelman), zaś w kinowym, samodzielnie – Porą na czarownice Piotra Łazarkiewicza (1993).

Sukces Wron dał początek owocnej współpracy Arthura Reinharta z Dorotą Kędzierzawską, reżyserką uprawiającą kino poetyckie, oszczędne w słowach, tym samym operujące głównie obrazami, a więc stwarzające autorowi zdjęć szczególnie duże pole do popisu.

Oprócz Wron Reinhart sfotografował następujące filmy Kędzierzawskiej: Nic (1998, Reinhart był także fotosistą), Jestem (2005), Pora umierać (2007), Jutro będzie lepiej (2010) i Inny świat (2012, dokumentalny, o obchodzącej wtedy setne urodziny aktorce Danucie Szaflarskiej).

W filmie Nic drastyczna historia rodzinna została poddana przez operatora estetyzacji, z czego część krytyki czyniła mu zarzut. Obrońcy jego koncepcji twierdzili natomiast, że dzięki niej wstrząsająca fabuła jest lepiej przyswajalna przez odbiorcę, bo stwarza rodzaj artystycznego dystansu do ukazanych na ekranie wydarzeń. Dodawali, że zdjęcia Reinharta są wprawdzie wysmakowane, ale mroczne, nie tworzą wizji idyllicznej.

Na planie filmu Jestem Reinhart, chcąc oddać na ekranie żywość i ruchliwość głównego bohatera – jedenastoletniego chłopca – zawieszał kamerę na rozciągliwych gumowych linach, które zwiększały jej mobilność i dynamikę.

Film Pora umierać został sfotografowany na taśmie czarno-białej, a mimo to autorowi zdjęć udało się nader sensualnie pokazać stary podmiejski dom, w którym mieszka sędziwa główna bohaterka (gra ją Danuta Szaflarska), i jego urokliwe otoczenie.

Artur Reinhart zawdzięcza filmom Doroty Kędzierzawskiej oprócz Złotej Żaby na festiwalu Camerimage ’94 także szereg innych nagród za zdjęcia, w tym: Orła – Polską Nagrodę Filmową (Jestem), nominacje do Orła – Polskiej Nagrody Filmowej (Nic, Pora umierać) oraz nagrody na Festiwalach Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (Nic, Jestem).

Po obejrzeniu filmu Nic amerykański reżyser Kevin Reynolds zaproponował mu zrobienie zdjęć do Tristana i Izoldy (Wielka Brytania/Czechy/Niemcy, 2005). W zdjęciach polskiego operatora dostrzegł „(…) tę wrażliwość i melancholię, połączoną z pewną dozą mroku, którą chciałem zobaczyć w Tristanie i Izoldzie”  („Dziennik″ z 10.06.2006, artykuł podpisany Daga, cyt. za: Culture.pl). Film Tristan i Izolda był pierwszą superprodukcją w karierze Reinharta, wcześniej hołdującemu kinu kameralnemu.

Dla brytyjskiego kompozytora Michaela Nymana zdjęcia w Nic stanowiły „zdumiewające połączenie piękna, cierpienia i ludzkiej wrażliwości″ (wywiad Roberta Kalinowskiego w „Tygodniku Powszechnym″ z 14.11.2005, cyt. za: Culture.pl). Zachwycony filmem Nyman napisał muzykę do Jestem.

Największy sukces operatorski, poza współpracą z Dorotą Kędzierzawską, Reinhart odniósł za sprawą „magicznych″, jak pisali recenzenci, zdjęć do poetyckiego dramatu okupacyjnego Jana Jakuba Kolskiego Wenecja (2010), zrealizowanego w kolorze i formacie panoramicznym. Film ten przyniósł operatorowi m.in.: Orła – Polską Nagrodę Filmową, nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2010) oraz – na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych „Camerimage″ w Bydgoszczy (2010) – drugą w jego karierze Złotą Żabę.

Wcześniejsze ważne, głośne filmy z dorobku Arthura Reinharta to Prowokator Krzysztofa Langa (1995, Reinhart był także operatorem kamery) i Bandyta Macieja Dejczera (Polska/Wielka Brytania/Francja/Niemcy, 1997, współautor zdjęć: Marian Prokop).

Arthur Reinhart zrobił ponadto zdjęcia do filmu Harka Bohma Für immer und immer (Niemcy 1997), a także do seriali Children of Dune Grega Yaitanesa (USA/Niemcy, 2003) i Hatfields & McCoys Kevina Reynoldsa (USA, 2012).    

W wywiadzie prasowym pt. Żonglowanie światłem, udzielonym „Magazynowi Branży Audiowizualnej FILMPRO″ (czerwiec 2011), Artur Reinhart, zapytany przez Katarzynę Taras o swoje preferencje w malarstwie, odpowiedział: „Lubię malarzy, którzy interpretują świat, kreują światłem (…)″. Wypowiedź tę można uznać także za zdefiniowanie przez Reinharta własnej sztuki operatorskiej, która jest w większym stopniu narzędziem kreacji i interpretacji rzeczywistości niż jej rejestracji, choć pozostaje przy tym bardzo zmysłowa, wyczulona na konkret. Te cechy uwidoczniły się również we Wronach.

W dalszym ciągu tej samej wypowiedzi Reinhart przyznaje, że „(…) malarz w przeciwieństwie do operatora ma pełną swobodę kreacji, ponieważ nie musi się przejmować realiami fizyki (…)″, ale dodaje: „(…) Operator staje się namiastką malarza, może zabawić się w malarza w procesie kolor-korekcji, gdzie może łamać prawa fizyki. Jeśli robi to umiejętnie – może uzyskiwać fantastyczne efekty kolorystyczne″. I to również jest przypadek Reinharta: operator Wron, czy to stosując w obróbce materiałów światłoczułych filmu Doroty Kędzierzawskiej Nic – po raz pierwszy w kinematografii polskiej – specjalny proces bleach-bypass, czy to wykorzystując możliwości kamery cyfrowej, której użył po raz pierwszy w innym filmie tej samej reżyserki – Jutro będzie lepiej, a potem w Wenecji Kolskiego, uzyskiwał fantastyczne efekty kolorystyczne.

Arthur Reinhart jest ponadto producentem filmowym (filmy Doroty Kędzierzawskiej od Nic po Inny świat) i montażystą (filmy Doroty Kędzierzawskiej od Wron po Inny świat).

Parał się również scenografią (Pora umierać, Jutro będzie lepiej) i kierownictwem produkcji (Jutro będzie lepiej). Razem z Michałem Zabłockim napisał scenariusz do animowanego filmu krótkometrażowego Walizka (2013) w reżyserii Jacka Łechtańskiego.

Począwszy od filmu Nic wszystkie filmy Doroty Kędzierzawskiej zostały wyprodukowane przez firmę Kid Film, założoną przez reżyserkę i Arthura Reinharta. W przypadku filmu Jutro będzie lepiej firma ta była również dystrybutorem.

Andrzej Bukowiecki