Akademia polskiego filmu

Nazwisko Janusza Gauera odnajdziemy w Akademii Polskiego Filmu w napisach czołowych Kuchni polskiej Jacka Bromskiego (1991-1993: serial telewizyjny; 1991: film kinowy).
W pierwszych dwóch odcinkach serialu, tym samym w opartej na nich wersji kinowej, która znalazła się w programie APF, Gauer dzielił obowiązki autora zdjęć (oraz szwenkiera – operatora kamery) z Edwardem Kłosińskim. Pozostałe, a więc i drugi film kinowy, będący pokłosiem serialu, konkretnie: rozbudowaną wersją odcinka czwartego, zatytułowany 1968. Szczęśliwego Nowego Roku (1992), sfotografował i szwenkował samodzielnie.

Akcja kinowej Kuchni polskiej rozgrywa się w ponurych czasach stalinowskich, toteż Gauer
i Kłosiński celowo ograniczyli paletę barwną obrazu filmowego do stonowanych kolorów.

Tak pomyślany obraz miał – oprócz przystawania do epoki, którą przywoływał scenariusz – dwa kolejne atuty: nie odciągał uwagi widzów od fabuły i kojarzył im się z filmami czarno-białymi, a takie przecież w przywołanej epoce przeważały na ekranach. (W trzecim odcinku serialu, rozgrywającym się w pogodniejszych czasach „małej stabilizacji″, ściśle: w roku 1963, obraz nabrał jaśniejszych tonów – znalazło się w nim miejsce dla słońca i błękitnego nieba).

Janusz Gauer urodził się 9 maja 1954 roku w Łodzi. Dwadzieścia cztery lata później ukończył tam studia na Wydziale Operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej. Na studiach nawiązał współpracę ze studentem Wydziału Reżyserii tej samej uczelni – Juliuszem Machulskim. Zrealizowali razem interesujące etiudy: Paralaksę (1976, dokument), Wolną sobotę (1977), zauważoną i ocenioną pozytywnie przez krytyków filmowych Gorączkę mleka (1977) oraz Zrób to sam (1978).

Ich współpraca znalazła kapitalne przedłużenie, gdy obaj byli już absolwentami Szkoły. Gauer pełnił funkcję operatora kamery w dwóch pierwszych filmach pełnometrażowych Machulskiego (oba również są w programie APF) – komediach Vabank (1981) i Seksmisja (1983). Do dwóch innych filmów tego  reżysera – komedii Deja vu (Polska/ZSRR, 1989) i obrazu sensacyjnego V.I.P. (Polska/Belgia/Francja, 1991) – zrobił zdjęcia. Na planie tego drugiego zadebiutowało w kinematografii polskiej nowoczesne, zdalnie sterowane ramię kamerowe Louma.

Wracając do początków kariery zawodowej Gauera, warto wspomnieć, że jako operator kamery współpracował wówczas nie tylko z Jerzym Łukaszewiczem (autorem zdjęć do Vabanku i Seksmisji), ale także z innymi mistrzami kamery: Witem Dąbalem (Wahadełko Filipa Bajona, 1981), Ryszardem Lenczewskim (Wielki bieg Jerzego Domaradzkiego, 1981, prem. 1987, TV; film w programie APF; Mężczyzna niepotrzebny Laco Adamika, 1981), Mieczysławem Jahodą (Umarłem, aby żyć Stanisława Jędryki, 1984, TV) oraz Wiesławem Zdortem (dylogia Barbary Sass Dziewczęta z Nowolipek/Rajska jabłoń, 1985).

Natomiast spośród jeszcze nie wymienionych filmów ze zdjęciami Janusza Gauera pewien rozgłos zdobyły takie jak: dramat okupacyjny Wojciecha Żółtowskiego W cieniu nienawiści (1985), operowa Szkoła kochanków, czyli Cosi fan tutte Krzysztofa Tchórzewskiego, z muzyką oczywiście Wolfganga Amadeusza Mozarta (1987), oraz produkcja dla dzieci i młodzieży Mów mi Rockefeller w reżyserii Waldemara Szarka (1990).

Janusz Gauer we wszystkich filmach, do których zrobił zdjęcia (czasem będąc jednocześnie operatorem kamery, jak w Kuchni polskiej czy Deja vu), zaprezentował solidne opanowanie warsztatu oraz bardzo pożądaną umiejętność podporządkowywania rozwiązań operatorskich różnym stylistykom reżyserskim i konwencjom gatunkowym, tak by obraz na ekranie najlepiej jak to możliwe pomagał widzom w skupieniu się na treści dzieła, odczytaniu jego przesłania, nadmiernie nie absorbując ich uwagi samym sobą.

Gauer ma w dorobku również zdjęcia do filmów dokumentalnych, scenariusze i – głównie w serialu telewizyjnym Adam i Ewa (2000-2001) ze zdjęciami własnego autorstwa – doświadczenia reżyserskie. Po roku 2000 najwięcej energii twórczej poświęcił też serialom Samo życie (2002-2010, zdjęcia) i Barwy szczęścia (2007-2014, zdjęcia do większości odcinków).

Zdjęciom do Sprawy Guli – czwartego odcinka serialu Jadwigi Kędzierzawskiej Rozalka Olaboga (1984), Gauer zawdzięcza Poznańskie Koziołki na 9. Ogólnopolskim Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu w 1986 roku.

Janusz Gauer jest członkiem Polskiej Akademii Filmowej.

Andrzej Bukowiecki