Akademia polskiego filmu

Oglądany na seansach Akademii Polskiego Filmu Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego (1981, prem. 1987) był pierwszym pełnometrażowym kinowym filmem fabularnym ze zdjęciami Krzysztofa Pakulskiego. Są to zdjęcia bardzo odważne: wierne względem oświetlenia, jakie w ukazanych na ekranie sytuacjach byłoby w rzeczywistości, choć uwzględniające reguły dramaturgii filmowej. Jeśli scena rozgrywa się we wnętrzu, w którym światło, czy to dzienne (z okna,) czy sztuczne, jest nikłe, doświetlenie sceny przez operatora w ślad za tym respektuje kierunki, z których pada to światło, i utrzymuje wnętrze w naturalnym półmroku, wydobywając jaśniejszymi akcentami tylko fragmenty twarzy, niezbędne do dostrzeżenia jej wyrazu, a tym samym stanu emocjonalnego postaci, a także istotne fragmenty scenografii i rekwizyty. Osiągnięty tą drogą realizm obrazu współgra z realizmem samego filmu, a mroczność większości scen, uzyskana także poprzez ograniczenie kolorystyki, podkreśla przygnębiającą atmosferę Przypadku.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę na ujęcia subiektywne, kiedy kamera utożsamia się z punktem widzenia głównego bohatera (początkowa sekwencja jego wspomnień z dzieciństwa), podkreślenie bliskimi planami (zbliżeniami) intymności scen erotycznych oraz na majstersztyk operatorski, jakim jest powtarzająca się scena, w której główny bohater ściga pociąg odjeżdżający z peronu. Jest to jedyna scena z dużą dynamiką ruchu kamery, w całym filmie używanego oszczędnie, zgodnie z najczęściej kameralnym charakterem inscenizacji.

Z reżyserem Przypadku Krzysztofem Kieślowskim Pakulski współpracował jako autor zdjęć jeszcze przy dwóch filmach telewizyjnych – Krótkim dniu pracy (1981, prem. 1996) i Dekalogu. Cztery (1988).

Przypadek to jeden z siedmiu kinowych filmów fabularnych w dorobku urodzonego 22 października 1948 roku w Świnoujściu Krzysztofa Pakulskiego, absolwenta Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1978). Jeden z pozostałych – Musisz żyć Konrada Szołajskiego (1997) – został zrealizowany dla telewizji w systemie Betacam, ale po przekopiowaniu na taśmę 35 mm ukazał się na ekranach kinowych. Inny – Kocham kino Piotra Łazarkiewicza (1987) – przyniósł Pakulskiemu nagrodę za zdjęcia na Festiwalu Młodego Kina w Gdańsku w 1988 roku. Zdjęciom do dwóch fabularnych filmów telewizyjnych: kreacyjnym – w dramacie psychologicznym Magdaleny Łazarkiewicz Przez dotyk (1985), i realistycznym – w dramacie obyczajowym Tomasza Szadkowskiego Ucieczka (1986), Pakulski zawdzięcza nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku w 1986 roku. Z kolei zdjęcia jego autorstwa w spektaklu telewizyjnym Sergiego Belbela w reżyserii Marii Zmarz-Koczanowicz Po deszczu (2002) zostały nagrodzone na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry″ w Sopocie w 2003 roku.

Krzysztof Pakulski był autorem lub współautorem zdjęć do blisko stu osiemdziesięciu filmów dokumentalnych, filmów fabularnych i seriali telewizyjnych oraz spektakli Teatru Telewizji.

Przeważającą część z tych form (wszystkie z lat 1978-2011) stanowią dokumenty. Jest wśród nich jeden z najwybitniejszych w historii polskiego kina – Robotnice Ireny Kamieńskiej (1980).

Andrzej Bukowiecki