Akademia polskiego filmu

„Sąd sądem, a sprawiedliwość musi być po naszej stronie” – mówi Leonia Pawlak w Samych swoich. „A co to za demokracja, gdzie każdy może mieć swoje zdanie” – dorzuca Władysław Kargul w Kochaj albo rzuć. Zaś dozorca Ryszard Popiołek w Domu autorytatywnie stwierdza: „To właśnie ma dobre demokracja, że wszyscy równo piją”. Któż nie zna tych słów, wszak weszły do powszechnego obiegu, a pochodzą z pełnych humoru, ale i życiowej refleksji scenariuszy Andrzeja Mularczyka.

Pisarz, reportażysta, autor słuchowisk radiowych, scenarzysta filmowy i telewizyjny. Urodził się 13 czerwca 1930 roku w Warszawie. Już w wieku trzynastu lat drukował anonimowo w konspiracyjnym piśmie „Dźwigary”. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (1955). Współpracownik wielu czasopism, wieloletni pracownik Polskiego Radia, w latach 1970-1977 pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Iluzjon”. Laureat wielu prestiżowych nagród za twórczość radiową (m.in. Wielki Splendor, 1996), telewizyjną (m.in. SuperWiktor 2000, 2001) i filmową (m.in. Pióro Mistrza na Lecie Filmów, 2008).

Jako scenarzysta zadebiutował w 1958 roku Miasteczkiem Romualda Drobaczyńskiego, Juliana Dziedziny i Janusza Łęskiego, obyczajową opowieścią z życia prowincji w chwili szczególnej, czyli corocznego odpustu, pisząc ją wspólnie z Janem Dobraczyńskim oraz trójką reżyserów na podstawie opowiadania Odpust Dobraczyńskiego. Scenariusz komedii obyczajowo-sensacyjnej Jerzego Zarzyckiego Liczę na wasze grzechy (1963) napisał wspólnie z Jerzym Janickim (pod wspólnym pseudonimem Andrzej Jurek, także podpisana tym pseudonimem ukazała się powieść pod tym samym tytułem). Godna zauważenia jest nakręcona trzy lata później przez Kazimierza Kutza oryginalna opowieść psychologiczno-obyczajowa Ktokolwiek wie... (1966) – napodstawie scenariusza Mularczyka i Krzysztofa Kąkolewskiego  – pokazująca w dość niekonwencjonalnej, nowofalowej formie dziennikarskie śledztwo w sprawie nagłego zaginięcia młodej dziewczyny.  

Rok następny przyniósł chyba największy szlagier w dorobku scenarzysty. Sami swoi (1967) Sylwestra Chęcińskiego, pierwsza część opowieści o dwóch zwaśnionych, sąsiadujących ze sobą, zabużańskich rodzinach – Kargulów i Pawlaków, które po zakończeniu wojny przeniosły się z Kresów na Ziemie Zachodnie, okazała się jedną z najlepszych komedii w dziejach polskiego kina. Równie udane były części następne: Nie ma mocnych (1974), gdzie seniorzy kłótliwych rodów szukali męża dla wspólnej wnuczki, która w przyszłości zapewne odziedziczy ziemię dziadków, oraz Kochaj albo rzuć (1977) – tym razem obie rodziny udały się do Stanów na zaproszenie Johna, brata Pawlaka, który przed laty opuścił rodzinną wieś i wyemigrował za ocean. Popularność zdobytą tryptykiem o losach Kargulów i Pawlaków ugruntował scenariuszem do niezwykle interesującego serialu Dom (1980-2000) Jana Łomnickiego, który napisał wspólnie z Jerzym Janickim. Pełne dramatycznych zwrotów akcji, ale i ciepłego humoru dzieje mieszkańców warszawskiej kamienicy przy ulicy Złotej 25 stały się jednym z najbardziej udanych i ulubionych seriali rodzimej telewizji.

Scenariusz do nowelowego filmu Wielki podryw (1978) Janusza Kołodziejczyka i Jerzego Trojana, poświęconego młodym ludziom wchodzącym w dorosłe życie, przyniósł Mularczykowi nagrodę za najlepszy scenariusz na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1978).

Mularczyk jest współautorem (razem z reżyserem) scenariusza Wrót Europy (1999) Jerzego Wójcika, ekranizacji rozgrywającego się w 1918 roku opowiadania Melchiora Wańkowicza Szpital w Cichiniczach, poświęconego losom trzech sanitariuszek Czerwonego Krzyża, które zdecydowały, że ich miejsce jest tam, gdzie ważą się losy ojczyzny, czyli na froncie. Jego nowela Post mortem stała się kanwą literacką scenariusza Katynia (2007) Andrzeja Wajdy, który napisał reżyser wspólnie z Władysławem Pasikowskim i Przemysławem Nowakowskim.

W 2000 roku Ewa Szprynger zrealizowała dokument telewizyjny Andrzeja Mularczyka kantor wymiany uczuć.

Jerzy Armata