Akademia polskiego filmu

W pierwszych latach po wojnie, w czasie wielkich migracji, na Ziemie Zachodnie przybywają z Kresów dwie rodziny – Karguli i Pawlaków. Gdzieś za Bugiem, na maleńkich gospodarstwach, walczyli ze sobą do upadłego od momentu, kiedy Kargulowa krowa weszła na pole Pawlaka, ten zaś zaorał sąsiadowi miedzę na trzy palce. Spłonęły dwie stodoły, polała się krew, a Jasiek Pawlak, by uniknąć więzienia, musiał emigrować do Ameryki. Gdy po latach przyjeżdża w odwiedziny do brata Kazimierza, ku swemu zaskoczeniu zastaje go w najlepszej komitywie ze znienawidzonym Władysławem Kargulem, ich dzieci zaś w szczęśliwym związku małżeńskim. Chcąc udobruchać brata, Kaźmierz zaczyna opowieść od początku osiedlenia się na Ziemiach Zachodnich. Na owych terenach ziemi było pod dostatkiem, każdy mógł obsiać, ile zdołał, ale dawna waśń trwała, podtrzymywana temperamentem adwersarzy, choć podkopywana potajemną miłością ich dzieci – Jadźki i Witii. Kargul i Pawlak kłócą się o jedynego
w okolicy kota kupionego za kwintal pszenicy, o konia, trudniejszego do zdobycia niż czołg czy armata, o pomoc weterynarza, którego trzeba najpierw spoić bimbrem. Ale pionierskie warunki życia wymagają od nich zaradności, toteż w chwilach potrzeby pieniactwo odchodzi na plan dalszy, zastąpione solidarnością i chrześcijańskim nakazem pomocy bliźniemu.

Jedna z najlepszych i najpopularniejszych polskich komedii, wywodząca się z tradycji Fredrowskiej Zemsty. Znakomicie nakreślone, realistyczne i groteskowe charaktery bohaterów wpisane zostały
w barwne tło obyczajowe.

Jan Słodowski, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996