Zaledwie 6-letnia historia „Pryzmatu” należy do najbardziej dramatycznych epizodów w historii polskiej produkcji filmowej. Zespół Filmowy „Pryzmat” został założony w 1972 roku. Szefem artystycznym Studia został Aleksander Ścibor-Rylski, kierownikiem literackim – Tadeusz Konwicki, a szefami produkcji Ryszard Chutkowski i Tadeusz Karwański. Ten znakomity zespół zdołał doprowadzić w tak krótkim czasie do realizacji około 30 filmów kinowych, licznych filmów telewizyjnych i seriali. Został rozwiązany w 1978 roku pod pretekstem zaniedbań finansowych i niegospodarności przy realizacji filmu Andrzeja Żuławskiego Na srebrnym globie.
Jak pisze profesor Edward Zajiček, nowy szef kinematografii, były wiceprzewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji Janusz Wilhelmi szukał pretekstu, aby zamanifestować nieprzychylnemu mu środowisku filmowemu swoją siłę i bezwzględne metody działania. Po niedotrzymaniu terminów produkcji filmu (bardzo trudnego w realizacji pod każdym względem) Wilhelmi podjął bezprecedensową decyzję o przerwaniu produkcji, zniszczeniu dekoracji, kostiumów, rekwizytów. A że jednocześnie kończyła się kadencja „Pryzmatowi”, Zespół nie mógł już wznowić działalności. Film, w wersji okaleczonej, został zakończony dopiero w 1987 roku, ale zarówno dla ekipy, jak i dla kierownictwa Zespołu oraz dla samego Żuławskiego historia ta pozostała wyjątkowo trudnym przeżyciem zawodowym.
Przez kilka lat działalności „Pryzmat” zdołał wyprodukować wiele filmów, które z kilku powodów przeszły do historii polskiej kinematografii. Są to m.in. słynne „półkowniki”, wiele lat czekające na premierę: Zasieki Andrzeja Piotrowskiego, pierwszy kinowy film Janusza Kondratiuka Głowy pełne gwiazd oraz Indeks, dyplom Janusza Kijowskiego (dokończony ostatecznie w Zespole „X”). W „Pryzmacie” powstał także Awans Janusza Zaorskiego, a także kunsztowna adaptacja Mazepy w reżyserii Gustawa Holoubka, Dulscy i Granica Jana Rybkowskiego, kryminał Stanisława Lenartowicza To ja zabiłem, Doktor Judym Włodzimierza Haupego, Sam na sam Andrzeja Kostenki czy międzynarodowa koprodukcja Haakona Sandoya Dagny.
W historii polskiej kinematografii „Pryzmat” zapisał się serią doskonałych komedii, które do dzisiaj należą do ulubionych tytułów polskiej widowni. Są to m.in. film telewizyjne Dziewczyny do wzięcia Janusza Kondratiuka i Wniebowzięci jego brata Andrzeja oraz przeboje kinowe: Poszukiwany, poszukiwana, Nie ma róży bez ognia i Brunet wieczorową porą Stanisława Barei czy efektowny musical Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy Janusza Rzeszewskiego i Mieczysława Jahody.
W filmografii „Pryzmatu” należy także wyróżnić udane filmy przeznaczone dla młodego widza, w tym: Jezioro osobliwości, Con amore i serial Karino Jana Batorego, a także serial Dziewczyna i chłopak Stanisława Lotha. W „Pryzmacie” powstała telewizyjna Lalka Ryszarda Bera, jeden z ulubionych polskich seriali. Do szczególnych osiągnięć należy zaliczyć serię udanych filmów telewizyjnych, jak wspomniane wyżej średnie metraże braci Kondratiuków czy popularny do dzisiaj Niespotykanie spokojny człowiek Barei.
Anna Wróblewska
Filmografia (wybór)
1972Dziewczyny do wzięcia reż. Janusz Kondratiuk
1972Poszukiwany, poszukiwana reż. Stanisław Bareja
Informujemy, że w ramach serwisu internetowego Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej stosujemy pliki cookies. Korzystanie z witryny www.akademiapolskiegofilmu.pl bez zmian ustawień oznacza, że akceptują Państwo otrzymywanie tych plików. Jednocześnie informujemy, że mogą Państwo w dowolnym momencie zmienić ustawienia dotyczące plików cookies. Szczegółowe informacje znajdują się w zakładce Zastrzeżenia prawne