Akademia polskiego filmu

„Rytm” był jednym z Zespołów Filmowych pierwszej generacji. Założony w 1955 roku, kierowany był przez 13 lat przez Jana Rybkowskiego. Kierownikami literackimi „Rytmu” byli kolejno: Aleksander Ścibor-Rylski (1955-1965) i Jan Gerhard (1965-1968), a szefem produkcji Zygmunt Szyndler.

W momencie powstania Zespołów Rybkowski był jednym z dwóch, obok  Jerzego Kawalerowicza, kierowników artystycznych debiutujących w roli reżyserów już po II wojnie światowej. Zespół Filmowy „Rytm” przez 13 lat swojego istnienia wyrobił sobie wyrazisty profil programowy – już sama nazwa sugerowała ukierunkowanie na kino popularne, gatunkowe, dla szerokiej publiczności. Tak się zresztą stało, gdyż komedie, musicale i kryminały z „Rytmu” należą dzisiaj do najbardziej popularnej klasyki polskiego kina lat 50. i 60.

Sam kierownik artystyczny „Rytmu”, Jan Rybkowski, zrobił w swoim Zespole takie filmy, jak m.in. Nikodem Dyzma, Ostatni strzał, Spotkanie w Bajce, Kiedy miłość była zbrodnią, a także dwa dramaty wojenne – Dziś w nocy umrze miasto oraz Wniebowstąpienie. Jego najbardziej znanymi filmami z okresu „Rytmu” był komediowy cykl  z Tadeuszem Fijewskim: Kapelusz Pana Anatola, Inspekcja pana Anatola i Pan Anatol szuka miliona. 

W „Rytmie” powstały tak znane komedie, jak Mąż swojej żony,  Żona dla Australijczyka, Przygoda z piosenką Stanisława Barei oraz Paryż – Warszawa bez wizy i Rzeczpospolita babska Hieronima Przybyła, kryminał Morderca zostawia ślad Aleksandra Ścibora-Rylskiego, znane filmy dla dzieci, takie jak Marysia i krasnoludki Jerzego Szeskiego i Konrada Paradowskiego czy Wyspa złoczyńców Stanisława Jędryki (który wcześniej w Zespole zrealizował swój ambitny debiut Dom bez okien).

Z drugiej zaś strony w „Rytmie” powstało wiele ważnych tytułów. Są to przede wszystkim filmy Stanisława Lenartowicza (Zimowy zmierzch, Pigułki dla Aurelii) oraz Stanisława Różewicza (Trzy kobiety, Wolne miasto i Świadectwo urodzenia). Różewicz, zanim związał się z powstałym pod koniec lat 60. „Torem”, w  „Rytmie” zrobił takie filmy, jak Miejsce na ziemi, Głos z tamtego świata, Echo, Piekło i niebo, a w końcu swój najbardziej znany film, czyli Westerplatte. Ponadto powstały tu takie tytuły, jak m.in. Szkice węglem Antoniego Bohdziewicza, Powrót na ziemię Stanisława Jędryki, Wilcze echa Aleksandra Ścibora-Rylskiego, a także superprodukcja Popioły Andrzeja Wajdy.

W Zespole Rybkowskiego zrealizowano pierwszy polski serial dla Telewizji Polskiej – Barbara i Jan Hieronima Przybyła i Jerzego Ziarnika, a następnie słynny serial Kapitan Sowa na tropie Stanisława Barei i serię ambitnych filmów telewizyjnych.

„Rytm” podzielił losy innych Zespołów Filmowych pierwszej generacji i został zlikwidowany 30 kwietnia 1968 roku w rezultacie tzw. wydarzeń marcowych. 

Anna Wróblewska