Józef Nowak
Aktor teatralny i filmowy. Urodzony 8 kwietnia 1925 roku w Kończycach w powiecie miechowskim, zmarł 16 stycznia 1984 roku w Warszawie. W 1946 roku ukończył Studio Aktorskie przy Starym Teatrze w Krakowie. Związany z teatrami w Krakowie, Katowicach, Opolu i z warszawskim Teatrem Narodowym, a następnie Powszechnym. Występował w kabaretach, śpiewał pieśni żołnierskie. Masową popularność zdobył dzięki udziałowi w słuchowisku radiowym Matysiakowie, a utrwalił ją dzięki roli w serialu telewizyjnym Jana Łomnickiego Dom.
W kinie debiutował w Warszawskiej premierze Jana Rybkowskiego, ale naprawdę znacząca była rola główna w dyptyku Jerzego Kawalerowicza Celuloza i Pod gwiazdą frygijską. Szczęsny okazał się typem bohatera, którego zaakceptowała i polubiła widownia: porządnego, pewnego siebie, dzielnego mężczyzny, budzącego szacunek, choć z drugiej strony – po prostu polskiego everymana w ujęciu późnego socrealizmu, a zatem wyidealizowanego.
Zapewne ze względu na predyspozycje i posturę aktor często grał w mundurze: w Milczących śladach Zbigniewa Kuźmińskiego, Prawie i pięści Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego, Barwach walki Jerzego Passendorfera, Westerplatte Stanisława Różewicza. Przystojny, wysoki, obdarzony poczuciem humoru,dobrze sprawdzał się w rolach bohaterów pozytywnych, choć zdarzało mu się grać złoczyńców (Podziemny front Andrzeja Zakrzewskiego). Zagrał też z sukcesem porucznika Kurzawę w Ostinato lugubre – dziejącej się w oflagu części Eroiki Andrzeja Munka, i w zatrzymanej na kilkadziesiąt lat przez cenzurę noweli Na melinę Stanisława Różewicza.
W roli komediowej miał okazję sprawdzić się w Hydrozagadce Andrzeja Kondratiuka, gdzie zagrał supermana Asa, co odczytywane było jako kpina z wizerunku nieskazitelnego bohatera, który dominował w jego emploi. Złożoną, niejednoznaczną, delikatnie humorystyczną postać stworzył w komedii Wiosna, panie sierżancie Tadeusza Chmielewskiego. Bez zbędnej przesady, nie popadając w parodię, delikatnie piętnował drobnomieszczańską służalczość swojego bohatera, z powagą podchodzącego do każdego, najmniej znaczącego zad
Artur Majer
Filmografia (wybór)
-
1950
Warszawska premiera
reż. Jan Rybkowski
-
1953
Celuloza
reż. Jerzy Kawalerowicz
-
1954
Pod gwiazdą frygijską
reż. Jerzy Kawalerowicz
-
1961
Milczące ślady
reż. Zbigniew Kuźmiński
-
1964
Barwy walki
reż. Jerzy Passendorfer
-
1964
Prawo i pięść
reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
-
1965
Podziemny front (serial TV)
reż. Seweryn Nowicki, Hubert Drapella
-
1967
Westerplatte
reż. Stanisław Różewicz
-
1968
Ostatni po bogu
reż. Paweł Komorowski
-
1970
Hydrozagadka
reż. Andrzej Kondratiuk
-
1970
Wakacje z duchami
reż. Stanisław Jędryka
-
1974
Wiosna panie sierżancie
reż. Tadeusza Chmielewskiego
-
1977
Zakręt
reż. Stanisław Brejdygant
-
1979
Amator
reż. Krzysztof Kieślowski
-
1979
Pełnia
reż. Andrzej Kondratiuk
-
1980
Dom (serial TV)
reż. Jan Łomnicki
-
1980
Zamach stanu
reż. Ryszard Filipski