Akademia polskiego filmu

Znakomity reżyser teatralny, często… grywający w filmie. Dzięki rolom w filmach Agnieszki Holland, Janusza Kijowskiego, Feliksa Falka, Janusza Zaorskiego stał się jedną z głównych twarzy kina moralnego niepokoju.

Urodził się 3 września 1948 roku w Świętochłowicach – zmarł 20 października 2008 roku w Warszawie. Absolwent filologii polskiej i słowiańskiej na Uniwersytecie Warszawskiem (1971) oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (1979, dyplom w 1986). Jako reżyser związany z teatrami warszawskimi: Na Woli (1975-1976), Współczesnym (1976-1987), Dramatycznym (1987-1988), Ateneum (1988-2005), oraz Polskim Radiem (od 2007 pełnił funkcję dyrektora i redaktora naczelnego Programu 2).

Po raz pierwszy pojawił się na ekranie w filmie Stanisława Latałły Pozwólcie nam do woli fruwać nad ogrodem (1974), a pierwszą główną rolę zagrał w pełnometrażowym debiucie Janusza Kijowskiego Indeks (1977), przejmującej opowieści o młodym mężczyźnie niemogącym pogodzić się z rzeczywistością, w której przyszło mu żyć. Film Kijowskiego został pokazany dopiero cztery lata później, w 1981 roku. Wtedy także na ekranach znalazła się Gorączka (1980) Agnieszki Holland, efektowna ekranizacja Dziejów jednego pocisku Andrzeja Struga, oraz dwie mocne opowieści rozgrywające się w polskiej siermiężnej rzeczywistości lat siedemdziesiątych – Głosy (1980) Janusza Kijowskiego i Dziecinne pytania (1981) Janusza Zaorskiego. Zaleski zagrał we wszystkich tych filmach, pokazane „w pakiecie” na festiwalu gdańskim, przyniosły mu – jak to określono na dyplomie – nagrodę za pierwszoplanową rolę męską, a złożyły się na nią kreacje w czterech filmach. Wcześniej Zaleski stworzył niezwykle interesującą rolę – nauczyciela wychowania fizycznego, będącego w opozycji do pedagoga uczącego historii, w którego wcielił się Jerzy Stuhr – w Szansie (1979) Feliksa Falka, jednym z najważniejszych filmów kina moralnego niepokoju.         

Krzysztof Zaleski, choć był przede wszystkim reżyserem teatralnym i radiowym, zagrał w blisko sześćdziesięciu filmach i serialach telewizyjnych, z czego na szczególną uwagę zasługują role: Romana Króla, syna Łucji, w Matce Królów (1982) Janusza Zaorskiego, fałszerza dokumentów współpracującego z milicją w Zabij mnie, glino (1987) Jacka Bromskiego, ubeka w Obywatelu Piszczku (1988) Andrzeja Kotkowskiego, sierżanta Kufla w Samowolce (1993) Feliksa Falka, szulera Gruchę w Sztosie (1997) Olafa Lubaszenki. Role różnorodne – jednostek prawych i ludzkich kanalii, małe i duże, komediowe i dramatyczne. Każda godna zapamiętania.    

Jerzy Armata