Ludwik Benoit
Był aktorem charakterystycznym, mistrzem drugiego planu, choć Andrzej Kondratiuk obsadzał go w rolach głównych, i okazały się one szczytem jego filmowej kariery.
Urodził się 18 lipca 1920 roku w Wołkowysku – zmarł 4 listopada 1992 roku w Łodzi. Absolwent gdańskiego Studia Aktorskiego Galla (1946). Debiutował na deskach gdańskiego Teatru Wybrzeże (1946-1948), a następnie związał się z teatrami: Polskim w Poznaniu (1948-1949), Dramatycznym we Wrocławiu (1949-1955), Dramatycznym w Szczecinie (1955-1957), którego był dyrektorem naczelnym i artystycznym oraz placówkami łódzkimi – im. Stefana Jaracza (1957-1959) i Nowym (1959-1991).
W filmie zadebiutował w 1950 roku drugoplanową rolą rzeźbiarza w Warszawskiej premierze Jana Rybkowskiego. Już w następnym roku Jerzy Kawalerowicz i Kazimierz Sumerski obsadzili go w jednej z głównych ról w swym debiutanckim – inspirowanym neorealistyczną poetyką – filmie Gromada, wyróżnionym w Karlowych Warach za „realistyczne ukazanie walki klas na wsi”. Benoit pojawił się także w kolejnych filmach Kawalerowicza – Celuloza (1953) i Pod gwiazdą frygijską (1954), będących ekranizacją Pamiątki z Celulozy Igora Newerlego, a także w Piątce z ulicy Barskiej Aleksandra Forda oraz Pokoleniu (1954) Andrzeja Wajdy, stając się aktorem powszechnie rozpoznawalnym, choć dużą popularność przyniosła mu dopiero rola kasiarza w przebojowej – pełnej surrealistycznego i purnonsensowego humoru – komedii Tadeusza Chmielewskiego Ewa chce spać (1957). Wystąpił w blisko stu filmach oraz serialach telewizyjnych, utrzymanych zarówno w tonacji komediowej, jak i dramatycznej, wcielając się w postaci przestępców, jak i ich ofiary, artystów, ale i zwykłych, szarych ludzi, zaś niekiedy i w przedstawicieli władzy oraz jej funkcjonariuszy – dyrektora, sędziego, komisarza, księdza czy… kata.
Życiowe rola zagrał w dwóch telewizyjnych filmach Andrzeja Kondratiuka: Big Bang (1986) – w pełnej humoru, ale i życiowej refleksji opowiastce, rozgrywającej się w jednej z mazowieckich wsi, w której wylądowało UFO , stworzył kapitalny duet z Zofią Merle, a w Mlecznej drodze (1990), słodko-gorzkiej wariacji inspirowanej mitem Fausta – z Igą Cembrzyńską. Młodsi kinomani pamiętają go z użyczenia głosu Dominikowi, tytułowemu bohaterowi animowanego filmu Witolda Giersza Proszę słonia (1978).
Jerzy Armata
Filmografia (wybór)
-
1952
Gromada
reż. Jerzy Kawalerowicz, Kazimierz Sumerski
-
1953
Celuloza
reż. Jerzy Kawalerowicz
-
1954
Pokolenie
reż. Andrzej Wajda
-
1956
Tajemnica dzikiego szybu
reż. Wadim Berestowski
-
1957
Ewa chce spać
reż. Tadeusz Chmielewski
-
1960
Krzyżacy
reż. Aleksander Ford
-
1960
Ostrożnie, yeti
reż. Andrzej Czekalski
-
1960
Walet pikowy
reż. Tadeusz Chmielewski
-
1964
Rękopis znaleziony w Saragossie
reż. Wojciech Jerzy Has
-
1967
Stajnia na Salwatorze
reż. Paweł Komorowski
-
1973
Sanatorium pod Klepsydrą
reż. Wojciech Jerzy Has
-
1974
Pełnia nad głowami
reż. Andrzej Czekalski
-
1975
Noce i dnie
reż. Jerzy Antczak
-
1983
Fucha
reż. Michał Dudziewicz
-
1984
Fetysz
reż. Krzysztof Wojciechowski
-
1985
Siekierezada
reż. Witold Leszczyński
-
1986
Big Bang
reż. Andrzej Kondratiuk
-
1986
Pan Samochodzik i niesamowity dwór
reż. Janusz Kidawa
-
1987
Koniec sezonu na lody
reż. Sylwester Szyszko
-
1990
Mleczna droga
reż. Andrzej Kondratiuk