Akademia polskiego filmu

Stefan Jabłoński z popularnego serialu radiowego W Jezioranach (1960-2007), Władysław Lubicz z Klanu (1997-2007), bohater popularnego telewizyjnego programu dla dzieci Piątek z Pankracym (1978-1988), laureat Złotego Ekranu (1976) za Porę na Telesfora, Kawaler Orderu Uśmiechu (1976), ale także bezkompromisowy Stefan Zabawa z pełnej dramaturgicznych spięć Bazy ludzi umarłych (1958) Czesława Petelskiego.

Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Szakach koło Kowna – zmarł 14 marca 2007 roku w Warszawie. W czasie wojny występował w wileńskiej Komedii Muzycznej Lutnia (1940-1945). W 1946 roku zdał aktorski egzamin eksternistyczny. Po wojnie związał się z Teatrem Miejskim w Białymstoku (1945-1947), a następnie z teatrami krakowskimi: Kameralnym (1947-1948) i Dramatycznym (1948-1950) oraz warszawskimi: Polskim (1950-1952, 1960-1962, 1965-1966), Narodowym (1952-1956), Ludowym (1952-1957), Komedia (1957-1960), Klasycznym (1962-1965), Dramatycznym (1966-1985) i Ochoty (1985-1990).

Na ekranie zadebiutował w 1953 roku w dramacie sensacyjnym Stanisława Urbanowicza – oczywiście, utrzymanym w obowiązującej poetyce realizmu socjalistycznego – Pościg. Trzy lata później dostał główną rolę – Knyszyna – w rozrachunkowym Cieniu (1956) Jerzego Kawalerowicza, ale dopiero Baza ludzi umarłych (1958) Czesława Petelskiego, pełna suspensu i dramaturgicznych zwrotów akcji opowieść rozgrywająca się w bazie transportowej gdzieś w Bieszczadach pośród grupy mężczyzn – życiowych straceńców, zajmujących się w niezwykle trudnych warunkach zwózką drewna, ukazała pełnię jego możliwości aktorskich.

Jerzy Armata