Akademia polskiego filmu

„Słownik filmu”, red. Rafał Syska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010

Kultowy film

Małgorzata Radkiewicz

Kultowy film - film mający grupę oddanych zwolenników, czyniących z jego oglądania rytuał oparty na wspólnocie doznań oraz dogłębnej znajomości danego filmu. Przyjemność odbioru kultowego filmu polega na doznawaniu uczucia „déjà vu”, intensyfikującego emocje i podtrzymującego chęć ciągłego oglądania tej samej pozycji. Zdaniem teoretyków, odbiór kultowego filmu polega na wyborze i wyłączeniu z filmu wybranych elementów - motywów, sytuacji, postaci, dialogów – by je uwielbiać i celebrować. Kultowy film powinien zawierać znane i oswojone konwencje narracyjne oraz wizualne, nawiązujące do wcześniejszych tytułów i kinowej tradycji, by widz mógł podjąć intertekstualną grę. Cytaty i wtórne wykorzystanie użytych już rozwiązań nadają kultowemu filmowi charakter uniwersalny, czyniąc z niego topos kulturowy. Kultowy film może być efektem spontanicznym wynikającym ze wspólnoty doświadczeń (historycznych, pokoleniowych) albo skutkiem programowanego odbioru, np. podczas specjalnych seansów lub w specyficznych warunkach (np. festiwalowych). Za kultowy film uchodzi zarówno Casablanca, jak i Buntownik bez powodu z J. Deanem czy Rocky Horror Picture Show, w Polsce są to filmy M. Piwowskiego, A. Kondratiuka i S. Barei.

M.R.

Lit.: A. Pitrus, Kino kultu, Kraków 1998.

Wróć do poprzedniej strony