Akademia polskiego filmu

Kiedy we wrześniu 2003 roku ukazała się debiutancka powieść Doroty Masłowskiej "Wojna polsko - ruska pod flagą biało - czerwoną" bardzo szybko zdobyła wielki rozgłos, dzieląc jednocześnie krytykę i publiczność. Z jednej strony chwalono ją za "oryginalne spojrzenie na polską rzeczywistość oraz twórcze wykorzystanie języka pospolitego", z drugiej ganiono za brak spójności fabularnej, wulgarność, obsceniczność i poniewieranie rodzimych tradycji patriotycznych i religijnych. Masłowska, zanim jeszcze ukończyła dwadzieścia lat, stała się gwiazdą literackich salonów. Do dziś "Wojna..." rozeszła się w nakładzie stu dwudziestu tysięcy egzemplarzy i przetłumaczono ją na osiem języków. Przyniosła też autorce "Paszport Polityki" oraz nominację do Nagrody "Nike". Popularność powieści sprawiła, że rychło zaczęto myśleć o przeniesieniu jej na ekran, mimo że uchodziła za "niemożliwą do sfilmowania". Do adaptacji przymierzał się Jan Jakub Kolski, lecz ostatecznie dokonał jej "młody gniewny" polskiego kina Xawery Żuławski (syn Andrzeja, któremu zresztą dedykował swój film). Kinowa wersja powieści Masłowskiej podzieliła losy literackiego pierwowzoru. Film zebrał grad nagród (w tym za oryginalność, wierność duchowi książki, wirtuozerię formalną i stymulowanie do refleksji), a jednocześnie był krytykowany m.in. za manieryczny i histeryczny styl; ospałą, a momentami wręcz zanikającą fabułę oraz nihilistyczną przesadę w portretowaniu polskiej współczesności. 
Zdaniem Xawerego Żuławskiego "Wojna polsko - ruska" to przede wszystkim opowieść "o Wyobraźni i o jej sile sprawczej. Może wszyscy jesteśmy wytworami czyjejś wyobraźni? Autorka z nudów wymyśla bohatera Silnego i jego świat, który powstaje przed nim, jest budowany, "rodzi się". Silny porusza się w nim jak "cudzoziemiec jak przybysz z innej planety." Fabuła jako przyczynowo - skutkowy ciąg zdarzeń, ułożony w porządku chronologicznym traci w wypadku perypetii Silnego sens. To, co przydarza się głównemu bohaterowi bardziej przypomina narkotyczny trans, w którym mieszają się fikcja z rzeczywistością, a przeszłość, teraźniejszość i przyszłość również w każdej chwili mogą zamienić się miejscami. 
Andrzej Robakowski, bardziej znany w swym miasteczku jako "Silny" jest agresywnym dresiarzem (świetna, wielokrotnie nagradzana rola Borysa Szyca), który pewnego dnia dowiaduje się przypadkiem, że chce go rzucić ukochana dziewczyna Magda. Jako że Silny z natury jest dosyć popędliwy, z frustracji i wściekłości demoluje miejscowy bar, czym naraża się jego właścicielowi "Lewemu". Następnie błąka się bez celu po okolicy, kojąc ból przy pomocy amfetaminy i przyrzekając sobie solennie, że już nigdy nie zaangażuje się w uczuciowy związek z kobietą. Tymczasem te ostatnie pojawiają się w jego życiu jak na zawołanie, a ponieważ żadna z nich nie może się pochwalić stabilną osobowością, egzystencja Silnego staje się coraz bardziej chaotyczna i nieprzewidywalna. Co gorsza ostatnia spotkana przez bohatera kobieta, "Masłoska", zdaje się mieć nad nim całkowitą władzę, zna jego myśli i życiorys lepiej niż on sam. Doprowadzony do rozpaczy Silny, nie chcąc czuć się jedynie bezwolnym pionkiem w grze, której reguł nie rozumie, podejmuje desperacką próbę buntu. [TVP]

www.filmpolski.pl