MŁODE WILKI polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90.

Tytuł:

MŁODE WILKI polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90.

Autorzy:

Małgorzata Radkiewicz

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wydanie:

Kraków 2006

Liczba stron:

234

Opis

Lata 90. to w Polsce czas nieustannych transformacji. Zmieniła się sytuacja polskiej kinematografii, status twórców filmowych, styl i tematyka ich dokonań. Reżyserzy, wolni od ideologicznych i cenzuralnych ograniczeń, mogli swobodnie wybierać strategie artystyczne. Pojawia się pytanie, czy podobne przeobrażenia nastąpiły w konwencjach budowania postaci i ich prezentacji na ekranie.

Książka zawiera analizę wizerunków mężczyzn i kobiet w polskich debiutach filmowych lat 90. Filmy zostały dobrane w taki sposób, aby pokazać różne aspekty obrazowania gender – tożsamości płciowej – w najpopularniejszych tytułach całej dekady. Poszczególne wizje męskości i kobiecości są interpretowane w odniesieniu zarówno do zjawisk kulturowych, jak i społecznych, obserwowanych w Polsce po 1989 roku. 

Z rozdziałów poświęconych miedzy innymi Młodym wilkom, Tacie, Krollowi, a także Rozmowie z człowiekiem z szafy wyłania się cała panorama genderowych wizerunków. Każdy z portretów to wypadkowa filmowych konwencji, obyczajowych stereotypów i tradycyjnych wzorców, adaptowanych do warunków nowej rzeczywistości.

Spis treści

Wprowadzenie   7 

Część I Gender — kultura — osobowość 

Rozdział 1. Kategoria gender w ujęciu teoretycznym   11
1.1. Badania gender — tradycja i stan współczesny   11
1.2. Simone de Beauvoir — o tożsamości płciowej   13
1.3. Druga fala feminizmu   14
1.4. Feminizm trzeciej fali i postfeminizm   16
1.5. Postmodernizm   18
1.6. Ponowoczesne koncepcje gender   19
1.7. Teoria queer  24 1.8. Studia nad męskością (men's studies)   26 

Rozdział 2. Perspektywa genderowa w badaniach   29 
2.1. Gender wobec przełomu   29
2.2. Tradycje genderowe a filmowe konwencje   32
2.3. Kwestia gender w poprzełomowym kinie polskim   34 

Rozdział 3. Polskie kino lat 90.   39
3.1. Debiuty filmowe: kontekst pokolenia, dominujące tendencje, próba klasyfikacji   39
3.2. Komercjalizacja i amerykanizacja kina   41
3.3. Wizerunki gender w debiutanckich filmach   45 


Część II Wizerunki gender — propozycje analityczne

Rozdział 4. Polska ponowoczesność   51
4.1. Włóczędzy polskiej ponowoczesności — 300 mil do nieba   51
4.2. Marzenia o baumanowskim „turyście" — Torowisko   60
4.3. Pociąg zamiast „karocy z dyni"   64

Rozdział 5. Bohaterowie końca wieku   71
5.1. Genderowo o „młodych końca wieku"   71
5.2. „Trendy łowca", czyli silny facet w ponowoczesności — Młode wilki   73
5.3. „Trendy łowca" w swojskiej wersji   86
5.4. Polskie „pokolenie X" albo „dezercja za 0.00 PLN + VAT"   99

Rozdział 6. Komercjalizacja gender   111
6.1. Gender jako towar, czyli kobiecość z reklamy — Pestka   111
6.2. Uwodzicielskie twarze z Billboardu   123

Rozdział 7. Genderowe schematy i ich reprezentacja   129
7.1. Gender — stereotypy i ich modyfikacje   129
7.2. „Ucieleśnienie" męskiej tożsamości — Kroll   131
7.3. Męskie wizerunki — stereotyp patriarchy   143
7.4. Kino a nowe realia   146
7.5. Rodzime warianty „nowej męskości" — Tato   151
7.6. Kobieta/matka jako potwór   156
7.7. Tato bez Tabu albo Śmierć dziecioroba   162

Rozdział 8. Filmowe obrazy odmienności   171
8.1. Kulturowa inność a gender   171
8.2. Bolesna odmienność — Rozmowa z człowiekiem z szafy   173
8.3. Artystyczne dusze i „piękne Żydówki" — Pożegnanie jeśieni i Pożegnanie z Marią   178

Zakończenie   197

Bibliografia   201

Filmografia   219

Indeks nazwisk   229

Indeks tytułów   235

Polecane książki