Akademia polskiego filmu

Spis treści

Wstęp

Jacek Ostaszewski, Nowe kino, nowa narracja

• Narracja klasyczna
• Narracja modernistyczna
• Otwarte zakończenie
• Bohater
• Alienacja
• Subiektywizacja
• Oddramatyzowanie
• Funkcja przypadku
• Uwagi końcowe
• Propozycje lektur

Tadeusz Lubelski, W cieniu Nouvelle Vague. Kino francuskie 1959-1968

• Francuska forpoczta przełomu nowofalowego
• Dlaczego we Francji?
• Bunt edypalny
• Kult autora-reżysera
• Start rozłożony na dekadę
• Linia lumièrowska i linia dellucowska
• Pięciu autorów z „Cahiers”, czyli miłośnicy psów      
• Truffaut
• Godard
• Chabrol
• Rohmer
• Rivette
• Pięcioro autorów z Rive Gauche, czyli miłośnicy kotów   
• Resnai
• Malle
• Varda
• Demy
• Franju
• Cinéma-vérité, czyli francuski wariant kina bezpośredniego
• Rouch  
• Marker
• Reichenbach
• Autorzy spokrewnieni
• Wielcy wujowie
• Krewni komicy
• Przyszywany wujek hiszpański
• Bliżsi i dalsi kuzyni
• „Francuska jakość” – kontynuacja
• Późne lata mistrzów
• Odmiana libertyńska
• Autorzy nieautorzy
• Królowie box-office’ów, czyli kino popularne
• Chronologia
• Propozycje lektur

III.  Alicja Helman, Visconti, Fellini, Antonioni: wielcy autorzy kina włoskiego

• Luchino Visconti: tajemnicza doskonałość
• Trylogia niemiecka
• Testament i pożegnanie
• Federico Fellini: film to ja!    
• Pod auspicjami Junga
• Rzym – wczoraj i dziś 
• Obrazy prowincji
• Trylogia hermetyczna 
• Giulietta i Marcello
• Film ostatni
• Antrakty 
• Michalangelo Antonioni: „uchwycić ten rozdźwięk”
• Tetralogia
• Rzeczywistość, tożsamość, ucieczka 
• Krąg się zamyka 
• Chronologia
• Propozycje lektur

IV. Tadeusz Szczepański, Ingmar Bergman i nowe kino skandynawskie

 Szwecja

•  Reforma
•  Bergman wyjeżdża na wyspę
•  Społeczne kino Bo Widerberga i Jana Troella
•  W orbicie Bergmana
•  Bergman żegna się z filmem
•  Lata 70. 

 Dania

•  Kopenhaska Nowa Fala
•  Społeczny realizm, Olsen redivivus i wesołe porno

Norwegia

•  Nowofalowe incydenty 
•  Rok dziewcząt

Finlandia

•  W punkcie zerowym 
•  Pokolenie Nowej Fali
• Chronologia
• Propozycje lektur

V. Olga Katafiasz, Nowe kino brytyjskie: „trzeba przyjąć odpowiedzialność”

• Likwidacja Imperium
• Młodzi Gniewni: „istotne jest to, jakiej Anglii chcemy”
• „Pracą do tego nie dojdziesz!”
• „Spojrzeć z gniewem za siebie”
• „Muszę biec, nie wiedząc po co”
• „Nie należy im pozwolić, żeby nami orali”
• „Pogoń za bohaterem”
• „Nie chcę być cząstką całości”
• „O człowieku, który chciał być małpą”  
• Inne spojrzenie
• Beatlesi i Bond
• Chronologia
• Propozycje lektur

VI. Arkadiusz Lewicki, Prawdziwy koniec klasycznego Hollywoodu. Kino amerykańskie w latach sześćdziesiątych 

• Przemiany Hollywoodu
• Koniec funkcjonowania kodeksu produkcyjnego
• Ewolucja kina gatunków
• Zmierzch mitu Dzikiego Zachodu
• Ostatnie dźwięki musicalowej muzyki
• Kino historyczne i wojenne
• Kino fantastyczno-naukowe
• Inne gatunki filmowe
• Komedie i (melo)dramaty, czyli równouprawnienie płci  
• Przemiany społeczne i filmowe dramaty
• Podsumowanie
• Chronologia
• Propozycje lektur

VII. Mirosław Przylipiak, Kino bezpośrednie: rewolucja w dokumentalizmie

• Kanadyjczycy
• Primary
• Drew Associates
• Formuła estetyczna
• Problematyka rasowa
• Struktura rywalizacji
• Estetyka ruchu: deklaracje a rzeczywistość
• Lata 1963-1970
• Kino bezpośrednie wobec „dekady protestu”
• Konflikt rasowy
• Filmy muzyczne, kontrkultura, hipisi
• Konserwatywna Ameryka
• Lata siedemdziesiąte
• Podsumowanie
• Chronologia
• Propozycje lektur

VIII. Iwona Sowińska, Kino Czechosłowacji: cud i po cudzie

• 1963-1965: Długi przednówek 
• Organizacja kinematografii i szkolnictwa filmowego 
• Początki Nowej Fali
• Echa wojny 
• Kino popularne: w bąbelkach lemoniady  
• 1966-1969: Wielki przypływ
• Przeszłość na nowo
• Pora rozliczeń 
• W kręgu filmowych przypowieści
• Z dala od polityki?
• Świadectwa dokumentalne
• Lata siedemdziesiąte: (niezupełna) amnezja
• Chronologia
• Propozycje lektur

IX. Tomás Hučko, Jadwiga Hučková, Nowy film węgierski

Lata sześćdziesiąte

•  Między kinem klasycznym a modernizmem
•  Węgierski modernizm filmowy
•  Film dokumentalny 
•  Kino popularne

Lata siedemdziesiąte

•  Nowa generacja
•  Stylizacja twórcza
•  Filmy rozliczeniowe
•  Pomiędzy dokumentem i fabułą 
•  Film dokumentalny
•  W przedpokoju postmodernizmu?
•  Chronologia
•  Propozycje lektur

X. Anita Bielańska, Spadkobiercy neorealizmu i włoskie kino gatunków

• Kino autorskie
• „Nie można żyć bez Rosselliniego”
• W stronę spektaklu politycznego
• Kino gatunków
• „Commedia all’italiana” – śmiech przez łzy 
• Spaghetti western – pewnego razu we Włoszech
• Horror w Cinecittà 
• Kino „kanibalistyczne”
• Giallo i poliziesco: La dolce morte 
• Chronologia
• Propozycje lektur

XI. Kamil Minkner, Brazylijskie cinema nôvo i inne kinematografie Ameryki Łacińskiej

• Od manifestów do koncepcji Trzeciego Kina
• Strategia krytyczna
• Cinema nôvo
• Różnorodność tematyczna cinema nôvo
• Zróżnicowanie estetyczne nurtu
• Bilans cinema nôvo
• Kubańskie kino rewolucyjne 
• Problematyka kina kubańskiego w latach 60. i 70.
• Poetyka kina kubańskiego
• Kino walczące 
• Autorzy osobni
• Armando Robles Godoy
• Alejandro Jodorowsky
• Podsumowanie
• Chronologia
• Propozycje lektur

XII. Krzysztof Loska, Kino japońskie epoki nowofalowej

• Narodziny Nowej Fali
• Buntownicy bez powodu
• Film jako narzędzie walki ideologicznej 
• Kino niezależne
• Film jako narzędzie antropologiczne
• Nowa Fala i kino erotyczne
• Seksualność i polityka
• Erotyzm i duchowość 
• Nowy film samurajski
• Nihilizm i przemoc
• Nowofalowe inspiracje
• Demitologizacja gatunku
• Kino gangsterskie
• Realistyczna odmiana filmu gangsterskiego
• Japońskie opowieści niesamowite
• Chronologia
• Propozycje lektur

XIII. Konrad Klejsa, Kino kontestacji w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej

• Kino kontestujące / kino o kontestacji
• Stany Zjednoczone
• Włochy 
• Republika Federalna Niemiec
• Wielka Brytania
• Francja
• Bilans
• Chronologia
• Propozycje lektur

XIV. Andrzej Pitrus, Film awangardowy w latach 1960-1980

• Jonas Mekas 
• Beatnicy
• Konceptualiści
• by Brakhage
• Kino strukturalne
• Kult szatana
• „Porozmawiajmy o moich filmach…”
• Kamp
• Nowe treści, nowe obszary
• Brytyjczycy
• Francja
• Kooperatywy i akcje
• Inne kraje europejskie
• Realna awangarda w realnym socjalizmie
• Chronologia
• Propozycje lektur

XV. Andrzej Gwóźdź, Po obydwu stronach muru: kinematografie niemieckie

• Nowe Kino Niemieckie – więcej niż fala
• W szponach cudu gospodarczego, czyli mizerii kinowej c.d.  
• Młodzi w starym kinie
• Oberhausen – pierwsze uderzenie
• Efekt z opóźnionym zapłonem
• Gorączka lat 1967-1968, czyli jak zabierano się do rzeczy
• Autorzy w natarciu
• Jesienne porachunki
• Na fali, czyli kino wielkiej czwórki
• Kino NRD – nowofalowy powiew i filmy „królicze”  
• Niebo podzielone
• Filmy „królicze”, czyli co ma królik do „półkownika”
• Sygnały z ekranu
• Chronologia
• Propozycje lektur

XVI. Miłosz Stelmach,  Kino Jugosławii: przez ciemne okulary 

• Na drodze odnowy 
• Novi film
• Czarna fala wzbiera
• Kontestacja, konfrontacja, kapitulacja
• Poza nową falą
• Znów od początku - kino Jugosławii po 1973 roku
• Chronologia
• Propozycje lektur

XVII. Paweł Sitkiewicz, Film animowany w epoce kina autorskiego i narodowych szkół animacji

• National Film Board of Canada
• Czechosłowacki film lalkowy
• Animacja ograniczona w Ameryce i Europie
• Animacja radziecka od odwilży do stagnacji
• Polska szkoła animacji
• Chronologia
• Propozycje lektur

XVIII. Joanna Wojnicka, Kino sowieckie lat siedemdziesiątych i  osiemdziesiątych

• Ojcowie i dzieci
• Debiutanci
• Połowa lat sześćdziesiątych – restalinizacja
• Kino republik
• Kino autorskie pod nadzorem
• Komedia. Kino popularne. Ekranizacje
• Chronologia
• Propozycje lektur

XIX. Michał Lesiak, Rafał Syska, Renesans Hollywoodu: kino amerykańskie lat siedemdziesiątych

• Odrodzenie
• Od rozpaczy po euforię
• Director Superstar
• Nouveaux genres
• Hippis staje się yuppie
• Art Ltd.   
• Styl technologii
• Bogactwo epoki
• Postkontestacyjny krytycyzm
• (Kontr)kontrkultura
• Hard-core i ultra-violence
• Czas samotnych mścicieli
• Wzorce z Hongkongu 
• Militarna klęska i artystyczne sukcesy 
• W kleszczach paranoi
• Powrót do szafy
• Blaxploitation
• Soft-bunt
• Kino gatunków: odrodzenie i eksploatacja
• Konserwatywne apokalipsy
• Ostatni kowboje
• Łabędzi śpiew musicalu
• Kino gangsterskie w cieniu ojca chrzestnego
• Horror. Zło bliżej widza
• Nowe nadzieje i lęki kina science fiction
• Mitologizowanie i odbrązawianie przeszłości
• Reżyserzy gwiazdami
•  Robert Altman
•  Woody Allen
•  John Cassavetes
•  Hal Ashby
•  Brian De Palma
• Nowe modele produkcji
• Chronologia
• Propozycje lektur

XX. Tycjan Gołuński, Change sans risque? Kino francuskie po Nowej Fali (1968-1984)

• Kinowe „zdobywanie mowy” w teorii
• „Co ma choć trochę godności…” – Stany Generalne Kina Francuskiego 
• „Dzieci paradygmatu” wobec pułapek filmowej identyfikacji           
• Kinowe „zdobywanie mowy” w praktyce: historia, polityka, płeć
• Kruszenie mitów: Algieria, okupacja, France profonde
• Policja czuwa nad miastem, czyli szukanie formuły kina popularnego
• „Czarownice”
• „La Nouvelle Vague… sexuelle”
• Między Minuitystami a Midi-Minuitystami 
• Nowa Fala i nowe pokolenie
• Nowa Fala – kontynuacje
• Jean i ferajna (Eustache, Pialat, Doillon, Garrel... i inni)
• Jakie pokolenie?
• Generacja Bof i kultura śmiechu
• Poszerzanie kina
• Pożegnania (Buňuel, Tati, Bresson)
• Film – instrument antropologiczny
• Chronologia
• Propozycje lektur

XXI. Bartosz Kazana, Dekada indywidualności: kino brytyjskie lat siedemdziesiątych

• Druga fala kina społecznego: Ken Loach i Mike Leigh
• Ironia i melancholia: Lindsay Anderson, Stanley Kubrick, John Schlesinger
• W kręgu przemocy: Alan Clarke, Stephen Friers, John Mackenzie
• Mistrzowie na rozdrożu: Joseph Losey, Tony Richardson
• Cinema of excess: Nicolas Roeg, Ken Russell
• Debiutanci
• Chronologia
• Propozycje lektur

XXII. Rafał Syska, Kino greckie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych

1960-1966: W pełnym słońcu

•  Królestwo Finos Films
•  Ze wsi do miast
•  Goście z zagranicy
•  Łuski greckich wojen
•  Wieczne powroty mitów
•  Mistrz intymnych emocji

1967-1974: Zaćmienie

•  Emigranci
•  Pełna mobilizacja
•  Turystyka seksualna
•  Tele-tsunami
•  Nowe kino greckie
•  Pierwszy dojrzały film 

1975-1980: We mgle, czyli lata 

•  Wojaże przez historię
•  Epigoni i prorocy
•  Epilog na stokach Akropolu 
•  Chronologia
•  Propozycje lektur

XXIII. Kamila Żyto, Kino hiszpańskie w cieniu dyktatury Franco

• Apertura w kraju Franco
• Inżynierowie kinematograficznego cudu
• Od Salamanki do Perpignan
• Reformy w kinematografii
• Realizm, neorealizm i czarny humor
• Nowe Kino Hiszpańskie
• Szkoła Barcelońska
• Schyłek frankizmu i transformacja ustrojowa
• Zmiany w kinematografii
• Kino opozycji i historycznego rewizjonizmu
• Światy wewnętrzne Carlosa Saury
• Kino „trzeciej drogi” (Tercera Via)
• Kino komercyjne
• Nowa komedia hiszpańska, czyli comedia madrileňa
• Chronologia
• Propozycje lektur

XXIV. Sebastian Jagielski, Polska: Nie tylko Kino Moralnego Niepokoju

1962-1968: Pod znakiem Uchwały

•  Anty-superprodukcje
•  Kino gatunków
•  Polska Nowa Fala

1969-1981: W stronę Kina Moralnego Niepokoju

•  Kino Młodej Kultury
•  Poetyka oniryczna
•  Kino dziedzictwa
•  Kino Moralnego Niepokoju
•  Sezon „Solidarności”
•  Chronologia
•  Propozycje lektur

XXV. Grażyna Stachówna, Kino indyjskie

Bollywood – kino komercyjne

•  Lata sześćdziesiąte
•  Lata siedemdziesiąte

Kino autorskie – bengalska trójca

•  Satyajit Ray
•  Ritwik Ghatak
•  Mrinal Sen
•  Nowe kino indyjskie
•  Chronologia
•  Propozycje lektur

XXVI. Marek Haltof, Australijska Nowa Fala

• Australijski rząd a lokalny przemysł filmowy
• Dekada lat sześćdziesiątych: Zwiastuny kina narodowego
• Początek lat siedemdziesiątych: Twórcy zagraniczni w Australii
• Ocker films
• Filmy historyczne – „gatunek AFC
• Peter Weir i Piknik pod Wiszącą Skałą
• Gallipoli i Sprawa Moranta
• Kino autorskie: Paul Cox
• Kino popularne
• Problematyka społeczna
• Aborygeni
• Podsumowanie
• Chronologia
• Propozycje lektur

XXVII. Inne kinematografie

Afrykańskie kino postkolonialne – Katarzyna Zwolak i Tadeusz Lubelski

• Chiny – Jacek Flig
• Kanada – Joanna Rzońca
• Iran – Elżbieta Wiącek
• Izrael – Jakub Wydrzyński
• Rumunia – Magdalena Bartczak

• Indeks nazwisk (oprac. Krzysztof Siwoń)
• Indeks filmów (oprac. Krzysztof Siwoń)
• Noty o autorach