Jerzy Domaradzki
Jerzy Domaradzki, fot. Romuald Pieńkowski, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/
Reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, dokumentalista. Urodził się 6 stycznia 1943 roku we Lwowie. Studiował na Wydziale Operatorskim PWSFiT w Łodzi (1961-1964), a następnie na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1970 roku ukończył socjologię, oraz ponownie w PWSFTViT na Wydziale Reżyserii (dyplom w 1974 roku). Zadebiutował nowelą Romans, która wraz z kilkoma innymi składała się na film Obrazki z życia (1975) – wspólne dzieło debiutantów z Zespołu „X” (oprócz niego m.in. Agnieszka Holland, Feliks Falk, Barbara Sass). Rok później wspólnie z Holland i Pawłem Kędzierskim wyreżyserował Zdjęcia próbne oraz samodzielnie film telewizyjny Długa noc poślubna. W 1976 roku zaczął też realizować spektakle telewizyjne oraz dokumenty (m.in. Nowojorska wieża Babel i Wajda). Jego pierwszym samodzielnie wyreżyserowanym filmem fabularnym był dramat psychologiczny Bestia (1978) według opowiadania Lwa Tołstoja. W 1981 roku nakręcił rozliczenie ze stalinizmem - Wielki bieg według scenariusza Feliksa Falka, osadzony w realiach Polski za prezydentury Bieruta, który ze względów cenzuralnych miał premierę dopiero w 1987 roku i przyniósł mu liczne nagrody, m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz nagrodę FIPRESCI w Montrealu. Jego kolejne filmy to dramat obyczajowy Planeta Krawiec (1983) oraz adaptacje prozy: Trzy młyny (1984) na podstawie opowiadań Iwaszkiewicza oraz ekranizacja Łuku Erosa (1987) Kadena-Bandrowskiego. W 1986 roku wspólnie z Januszem „Kubą” Morgensternem wyreżyserował film przygodowy dla dzieci The Legend of the White Horse (Biały smok).
W 1986 wyjechał najpierw do Kanady, a następnie do Australii, gdzie reżyserował filmy fabularne Struck by Lightning (1991) oraz Lilian’s Story (Historia Liliany, 1995), opowiadający w ciągu retrospekcji o życiu tytułowej bohaterki, outsiderki z Sydney zakochanej w Szekspirze, która 40 lat spędziła w szpitalu psychiatrycznym, żyjąc wspomnieniami. W latach 90. zajmował się głównie filmem dokumentalnym o tematyce emigracyjnej (Marzenia o wolności i równości. Profesor Jerzy Zubrzycki, Grać do góry nogami) oraz antropologicznej (Szlachetny dzikus). Zarejestrował także wizytę Jana Pawła II w Australii w 1991 roku. Jest autorem noweli Tablice, która stanowi część filmu Solidarność, Solidarność… (2005), powstałego w rocznicę wydarzeń Sierpnia ’80. Na plan pełnometrażowego filmu fabularnego powrócił w 2012 roku, reżyserując Piątą porę roku, o nostalgicznej podróży dwojga dojrzałych wiekiem bohaterów przez współczesną Polskę.
Od 1994 roku przez dwa lata pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich.
Bibliografia
Książki:
Autorzy kina polskiego, T. 2., red. Grażyna Stachówna, Bogusław Zmudziński, Kraków 2007.
Artykuły:
Bestia, „Filmowy Serwis Prasowy” 1979, nr 2, s. 3-5.
Biały smok, „Filmowy Serwis Prasowy” 1987, nr 7, s. 2-6.
Iwanowska R., Piąta pora roku, „Film & TV Kamera” 2011, nr 3, s. 12-14.
Planeta Krawiec, „Filmowy Serwis Prasowy” 1983, nr 13-14, s. 3-7.
Stachówna G., Zmudziński B., Autorzy kina polskiego T.2., Kraków 2004.
Śmiałowski P., Piąta pora roku, „Kino” 2012, nr 12, s. 64-65.
Wywiady:
Damsz W., Trzydzieści lat tradycji. Rozmowa z Jerzym Domaradzkim, Prezesem SFP, „Film PRO. Filmowy Serwis Prasowy” 1995, nr 6-7, s. IV-V.
Karcz D., Marszałek M., Ten bieg trwa, „Kino” 1987, nr 11, s. 6-9.
Kwiatkowski K., Seks za muszelki, „Gazeta Wyborcza – Wysokie Obcasy” 2007, nr 39, s. 60-67.
Kołodyński A., Idealne miejsce dla kogoś takiego jak ja, „Kino” 1997, nr 4, s. 4-6.
Litka P., Odpryski rozbitego lustra, „Tygodnik Powszechny” 1997, nr 17, s. 15.
Łużyńska Jadwiga A., Oswajanie wolności, „Tygiel Kultury” 1997, nr 1-2, s. 84-87.
Maciejewski Ł., Życie w różnych kierunkach, „Magazyn Filmowy SFP” 2013, nr 23, s. 6-13.
Toma L., Pod powierzchnią, „Film” 1979, nr 12, s. 18-19.
Zagroba B., Zdjęcia próbne, „Film” 1977, nr 5, s. 18-19.
