Jerzy Hoffman
Jerzy Hoffman, fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/
Reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, producent. Urodził się 15 marca 1932 roku w Krakowie. W 1940 roku został wywieziony na Syberię, do kraju wrócił po zakończeniu wojny. Absolwent Wydziału Reżyserii moskiewskiego WGIK (1955). Jako reżyser debiutował w 1954 roku – wspólnie z Edwardem Skórzewskim, z którym przez wiele lat będzie tworzył niezwykle udany tandem twórczy – dokumentem inscenizowanym Czy jesteś wśród nich?!, poświęconym wandalom niszczącym zieleńce. Ich realizacje, m.in. Uwaga chuligani! (1955), Dzieci oskarżają (1956), stanowią czołowe dokonania tzw. czarnej serii polskiego dokumentu. Ich Pamiątka z Kalwarii (1958) otrzymała Grand Prix w Oberhausen (1966) oraz Nagrodę Specjalną we Florencji (1967), a Dwa oblicza Boga (1960) – Srebrnego Smoka Wawelskiego na I Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie (1961).
Debiutem fabularnym tego do tej pory dokumentalnego duetu była dwunowelowa komedia Gangsterzy i filantropi (1962), później jeszcze razem nakręcili: Prawo i pięść (1964), utrzymaną w westernowej formule, pełną dramatycznych spięć opowieść rozgrywającą się tuż po zakończeniu wojny na Ziemiach Zachodnich, oraz Trzy kroki po ziemi (1965), nowelowy dramat współczesny, inspirowany socjologiczną ankietą i artykułami prasowymi, nagrodzony w Moskwie Srebrnym Medalem. Samodzielnym pełnometrażowym debiutem reżyserskim Hoffmana była ekranizacja trzeciej części Sienkiewiczowskiej Trylogii – Pan Wołodyjowski (1969; Złota Kaczka). Pozostałe powieści, ze względów głównie natury politycznej, musiały poczekać na filmową adaptację: Potop (nominacja do Oscara, Złote Lwy w Gdańsku) trafił na ekran w 1974 roku, a Ogniem i mieczem w 1999 (3 Orły, Złota Kaczka, Nagrody w Moskwie i Gdyni). Jerzy Hoffman, znany do tej pory z dokumentalnych zamiłowań, okazał się niespodziewanie mistrzem kina batalistycznego, realizowanego z ogromnym rozmachem inscenizacyjnym. Potwierdzają to również imponujące skalą przedsięwzięcia: Do krwi ostatniej (1978; Nagroda Specjalna w Gdańsku), Stara baśń (2003), ekranizacja powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego, czy – nakręcona w technologii 3D – 1920. Bitwa Warszawska (2011). Reżyser lubi także sięgać do szlagierów międzywojnia, o czym świadczą: Trędowata (1976), zgrabna adaptacja uznawanej za kiczowatą powieści Heleny Mniszkówny, oraz Znachor (1981), nie mniej udana ekranizacja bestsellerowej książki Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Filmy Hoffmana należą do najchętniej oglądanych tytułów w dziejach polskiego kina.
Kierownik artystyczny Zespołu Filmowego „Zodiak” (1980-1997). W latach 1983-1987 piastował funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 1987-1989 był członkiem Komitetu Kinematografii.
Artysta został odznaczony Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2005), Orłem za osiągnięcia życia (2006), Platynowymi Lwami na 34. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2009).
Jerzy Armata
Bibliografia
Książki:
Jackiewicz A., Moja filmoteka. Kino polskie, Warszawa 1983.
Lubelski T., Zarębski Konrad J., Historia kina polskiego, Warszawa 2006.
Łukaszewicz K., Sto dni Hoffmana czyli Jak powstało „Ogniem i mieczem”, Warszawa 1998.
Sztokfisz M., Jerzy Hoffman. Gorące serce, Warszawa 2011.
Zawiślański S., Filmy, wojny i rozbiory, Warszawa 2011.
Zawiślański S., Hoffman: chuligana żywot własny, Warszawa 1999.
Artykuły:
Bujnicki T., Postać w świecie historii. „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza, „Kino” 1999, nr 1, s. 30-35.
Dolińska E., Warsztat i ambicja, „Film” 1975, nr 49, s. 14-15.
Klaczyński Z., Hoffman, „Film” 1975, nr 15, s. 8-9.
Jabłońska K., Podwójne życie „Ogniem i mieczem”, „Więź” 1999, nr 3, s. 188-193.
Kot W., Baśń po liftingu, „Newsweek Polska” 2003, nr 38, s. 96-101.
Najsztub P., Sukces krwią malowany, „Wprost” 2011, nr 40, s. 80-84.
Pietrasik Z., Jerzy Hoffman. Weteran krzepi, „Polityka” 2011, nr 1-2, s. 98-100.
Szczerba J., 1920 Bitwa Warszawska, „Gazeta Wyborcza – Dodatek Specjalny”, nr 228, s. 1-4.
Zaremba J., Instynkt i doświadczenie, „Film” 1979, nr 43, s. 3-5.
Zuchora A., Łupak S., Hej, kto Polak po bilety!, „Film” 2011, nr 9, s. 18-25.
Wywiady:
Hoffman J., Bajer L., Duraczyński E., Na przełomie. O historii i filmie do krwi ostatniej mówią…, „Kino” 1979, nr 1, s. 16-24.
Hoffman J., Demidowicz K., Ogniem i sercem, „Film” 2000, nr 3, s. 34-37.
Kezik B., Dokumentalista Jerzy Hoffman, „Film & TV Kamera” 2012, nr 2, s. 30-32.
Ledóchowski A., „Potop”. Historia – współczesność. Rozmawiam z reżyserem Potopu, „Kino” 1974, nr 8, s. 2-13.
Majewski J., Passendorfer J., Konic A., Hoffman J., Kino historyczne, „Dialog” 1995, nr 2, s. 92-97.
Oleksiewicz M., Polska „Gwiazda szeryfa”, „Film” 1964, nr 40, s. 6-7.
Oleksiewicz M., O Kmicicu i jego kompanii, „Film” 1969, nr 26, s. 10-11.
Oleksiewicz M., Dokument, Fabuła, Historia, „Film” 1969, nr 32, s. 6-7.
Pietrasik Z., Bar wzięty!, „Polityka” 1997, nr 12, s. 50-53.
Stańczuk D., Bitwa, którą wygraliśmy, „Kino” 2011, nr 9, s. 15-17.
Szczerba J., Bielas K., Ogniem i mieczem ’99, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 62, s. 17-19.
Zarębski K., Trzeci raz się nie zastawię, „Kino” 2003, nr 7-8, s. 32-36.
Zarębski K., Opowiadać o ludzkich namiętnościach, „Magazyn Filmowy SFP” nr 17, s. 8-15.
