Akademia polskiego filmu

Reżyser, scenarzysta, producent filmowy. Urodził się 7 czerwca 1927 roku w Tomaszowie Mazowieckim. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi na wydziale reżyserii (1954). Zaczynał jako asystent reżysera, m.in. przy filmie Podhale w ogniu (1955) w reżyserii Jana Batorego. Jego pierwszym samodzielnym filmem była niezwykle oryginalna na tle polskiego kina tamtych czasów komedia Ewa chce spać (1957) według własnego scenariusza, z dialogami Jeremiego Przybory, uhonorowana Nagrodą Główną na festiwalu w San Sebastian. Wyreżyserował później kilka innych komedii według własnych scenariuszy, które przyniosły mu opinię mistrza tego gatunku: w latach 60. powstały: Walet pikowy, Gdzie jest generał…, Pieczone gołąbki oraz trzyczęściowe Jak rozpętałem drugą wojnę światową (ogromny sukces frekwencyjny), zaś w latach 70.: Nie lubię poniedziałku (doskonałe poprowadzenie wielu wątków, składających się na portret dużego miasta) oraz Wiosna, panie sierżancie. Dwukrotnie realizował filmy sensacyjno-kryminalne: Dwaj panowie „N” (1961) oraz Wśród nocnej ciszy (1978). W 1983 roku wyreżyserował wysoko ocenioną adaptację filmową Wiernej rzeki Stefana Żeromskiego, która z powodów cenzuralnych miała premierę cztery lata później i została nagrodzona za reżyserię na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1987 roku.

Od 1984 roku pełnił funkcję kierownika artystycznego Zespołu, a następnie Studia Filmowego „Oko”, stając się producentem m.in. filmów Och, Karol, Kogel-mogel, Wrony, U Pana Boga w ogródku oraz U Pana Boga za miedzą. Pod pseudonimem Zofia Miller napisał także scenariusz do pierwszej części tej popularnej trylogii w reż. Jacka Bromskiego, U Pana Boga za piecem (1998).

W PWSFTViT przez wiele lat wykładał scenopisarstwo. Jest działaczem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, zasłużonym dla obrony praw twórców, w latach 1983-1987 pełnił funkcję wiceprezesa. Za działalność artystyczną otrzymał wiele nagród, w tym Nagrodę SFP za całokształt dokonań (2010), nagrodę Orła za osiągnięcia życia (2011) oraz doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2008). Otrzymał również tytuł Honorowego Ambasadora Tomaszowa Mazowieckiego.

Beata Pieńkowska