Akademia polskiego filmu

Już taki jestem zimny drań, Ach, jak przyjemnie, Jak przygoda, to tylko w Warszawie, Zakochany złodziej, Warszawo ma, Karuzela – któż nie zna tekstów tych piosenek. Ich autorem jest Ludwik Starski – znany stołeczny scenarzysta, pisarz i… ojciec Allana, laureata Oscara za scenografię do Listy Schindlera Stevena Spielberga. 

Urodził się 1 marca 1903 roku w Warszawie – zmarł 29 lutego 1984 roku w Warszawie. Przed wojną pracował jako sekretarz redakcji „Expressu Wieczornego Ilustrowanego”. Debiutował w 1925 roku jako autor wodewilu Halo, łodzianki, wystawionego w Teatrze Miejskim w Łodzi. Blisko współpracował z warszawskimi teatrami muzycznymi i kabaretami, m.in. Qui Pro Quo, Morskie Oko, Gong, Perskie Oko.

W 1934 roku napisał – razem z Jerzym Nelem i Eugeniuszem Bodo – scenariusz uroczej komedii Pieśniarz Warszawy, którą wyreżyserował Michał Waszyński. Znalazło się w niej kilka piosenek z jego tekstami wykonywanych przez Eugeniusza Bodo, które szybko stały się przebojami, m.in. Już taki jestem zimny drań. Spośród filmów przedwojennych, przy scenariuszach których Starski pracował, wymienić należy – przede wszystkim – komedie: Piętro wyżej (1937) Leona Trystana, zabawną opowieść o dwóch melomanach, z których jeden lubił jazz, a drugi muzykę klasyczną, Zapomniana melodia (1938) Konrada Toma i Jana Fethke (to z tego filmu pochodzą nieśmiertelne szlagiery Już nie zapomnisz mnie, Ach, jak przyjemnie, Panie Janie), Paweł i Gaweł (1938) Mieczysława Krawicza, dowcipną historię poświęconą perypetiom zawodowo-uczuciowym dwóch sąsiadów: sprzedawcy kolonialnego oraz genialnego wynalazcy.

Po wojnie pisał Starski teksty dla stołecznego teatru Syrena. W latach 1948-1949 pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Warszawa”, a w latach 1955-1963 – „Iluzjon”. Był scenarzystą pierwszego polskiego filmu nakręconego po wojnie – Zakazanych piosenek (1946) Leonarda Buczkowskiego, ukazujących życie codzienne okupowanej stolicy i jej mieszkańców, których istotnym elementem oporu wobec najeźdźcy stało się publiczne wykonywanie utworów patriotycznych i piosenek ośmieszający okupanta. Razem z Janem Fethke i Aleksandrem Fordem napisał scenariusz Ulicy Granicznej, pełnej dramatyzmu opowieści ukazującej tragedię ludności żydowskiej w okupowanej Warszawie poprzez losy mieszkańców jednej kamienicy, przeniesiony przez Forda na ekran w 1948 roku (Złoty Medal festiwalu weneckiego), a razem z Romanem Niewiarowiczem – scenariusz Skarbu (1948) Leonarda Buczkowskiego, rozgrywającej się tuż po wojnie komedii poświęconej problemom mieszkaniowym warszawiaków. Scenariusz do Pierwszego startu (1950) Buczkowskiego, opowiadającego o niesfornym młodzieńcu, który stał się wzorowym pilotem, przyniósł mu wyróżnienie specjalne – za walory wychowawcze – na festiwalu w Karlowych Warach (1951). Starski ma na swym koncie także scenariusz Przygody na Mariensztacie (1953), kolejnego filmu Buczkowskiego, pierwszej polskiej pełnometrażowej fabuły w kolorze, tym razem komedii obyczajowej poświęconej życiu codziennemu i pracy odbudowujących stolicę murarzy (to z tego filmu pochodzą piosenki Cyraneczka i Jak przygoda, to tylko w Warszawie).

Spośród późniejszych prac Starskiego warto zwrócić uwagę na Nikodema Dyzmę (1956) Jana Rybkowskiego, ekranizację bestsellerowej powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza Kariera Nikodema Dyzmy, Klub Kawalerów (1962) Jerzego Zarzyckiego, adaptację znanej sztuki Michała Bałuckiego, oraz komedię muzyczną Janusza Rzeszewskiego i Mieczysława Jahody Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy (1978), w której scenarzysta przenosił się w świat przedwojennych warszawskich teatrzyków rewiowych, które sam współtworzył w latach trzydziestych ubiegłego wieku.

W 2005 roku Stanisław Janicki nakręcił poświęcony mu dokument, zatytułowany Świat jest bajką.

Jerzy Armata