Maria Klejdysz
„Kiedy przeszła na emeryturę i zamieszkała w Domu Aktora w Skolimowie, nie miała czasu, aby czuć się emerytką. Każdego dnia pojawiały się nowe propozycje. Grywała dobre, czułe, ciepłe i kochane matki, babcie, niańki i sąsiadki w licznych filmach i serialach telewizyjnych. Występowała gościnnie w Teatrze Polonia u Krystyny Jandy. (…) Wszędzie otaczana szacunkiem i sympatią. Była nie tylko świetną aktorką, ale także dobrym i szlachetnym człowiekiem” – pisał na łamach „Gazety Wyborczej” w pośmiertnym wspomnieniu Witold Sadowy.
Urodziła się 5 marca 1927 roku w Bogucicach – zmarła 21 listopada 2009 roku w Skolimowie. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie (1952). Zaraz po studiach związała się z Krakowskimi Teatrami Dramatycznymi (1952-1954), a następnie Teatrem im. Juliusza Słowackiego (1954-1956) oraz teatrami stołecznymi: Dramatycznym (1960-1962), Polskim (1962-1981), Narodowym (1983-1990) i Na Woli (1990-1991).
Jej pierwsza filmowa rola – Zofii Stańczakowej – to bez wątpienia jeden z najlepszych debiutów w historii polskiego kina. W tę opuszczoną przez męża kobietę, przodującą robotnicę nowohuckiego kombinatu, wychowującą samotnie czwórkę dzieci, wcieliła się w przejmującym filmie Jerzego Zarzyckiego Zagubione uczucia (1957), opartym na opowiadaniu Zośka Hanny Mortkowicz-Olczakowej.
Zagrała blisko sto ról w filmach i serialach telewizyjnych, lecz pierwszej swej kreacji już nie powtórzyła, choć stworzyła wiele interesujących ekranowych postaci, m.in. Praskowię Iwanownę w Zasiekach (1973, premiera w 1983) Andrzeja Jerzego Piotrowskiego, matkę głównego bohatera w Opadły liście z drzew (1975) Stanisława Różewicza czy tytułową ciotkę w Zabiciu ciotki (1984) Grzegorza Królikiewicza, ekscentrycznej ekranizacji znanej powieści Andrzeja Bursy.
Jerzy Armata
Filmografia (wybór)
-
1957
Zagubione uczucia
reż. Jerzy Zarzycki
-
1973
Zasieki
reż. Andrzej Jerzy Piotrowski
-
1975
Opadły liście z drzew
reż. Stanisław Różewicz
-
1976
Wielki układ
reż. Andrzej Jerzy Piotrowski
-
1976
Zanim nadejdzie dzień
reż. Ryszard Rydzewski
-
1977
Gdzie woda czysta i trawa zielona
reż. Bohdan Poręba
-
1977
Sam na sam
reż. Andrzej Kostenko
-
1984
Zabicie ciotki
reż. Grzegorz Królikiewicz
-
1993
Przypadek Pekosińskiego
reż. Grzegorz Królikiewicz
-
1995
Drzewa
reż. Grzegorz Królikiewicz