Akademia polskiego filmu

Przedmowa

Tom niniejszy poświęcony pamięci jego inspiratora, profesora Bolesława Włodzimierza Lewickiego — powstał w rezultacie współpracy dwu ośrodków --L. Zakładu Wiedzy o Filmie i Telewizji Instytutu Teorii Literatury, Teatru i Filmu Uniwersytetu Łódzkiego oraz Zakładu Wiedzy o Filmie, Radiu i Telewizji Instytutu Reżyserii, Realizacji i Organizacji Uniwersytetu Śląskiego. Autorzy mieli okazję przedyskutować interesującą ich problematykę w trakcie cyklu spotkań poświęconych ana-lizie i interpretacji.

Tom niniejszy ogranicza się do materiału zaczerpniętego z polskiej kinematografii powojennej i jest, miejmy nadzieję, nie ostatnim z planowanego cyklu publikacji na temat zagadnień analizy i interpretacji dzieła filmowego. Odzwierciedla wielość postaw, punktów widzenia i możliwości analityczno-interpretacyjnych, będących rezultatem swobodnego wyboru dokonanego przez autorów. Rejestr potrzeb, konieczności hierarchii zadań, z którymi winna uporać się wiedza o filmie, znajdzie Czytelnik w artykule wstępnym Bolesława Lewickiego, pioniera analityki na gruncie polskim, nieustannie powracającego do jej spraw, komplikacji i pokus. Z jego to inicjatywy Zespół zdecydował się- opuścić od dawna z pożytkiem uprawiane i bezpieczne rejony teorii analizy filmowej i zająć się bezpośrednio praktyką analityczną.

Prace teoretyków filmu — od początków rozwoju tej dyscypliny aż do czasów dzisiejszych — z reguły kończą się wezwaniem do empirycznego zbadania zasadności przedstawionych koncepcji i tez. Teoretycy apelują też o wnioski płynące z prac analitycznych, które mogłyby do-starczyć teorii zweryfikowanego już materiału i tym samym stanowić nową interpretację. Zespół zdecydował się przyjąć to wezwanie i realizować je etapami, przechodząc od zbiorów będących realizacją swobodnych inicjatyw (obecny tom) do wieńczącej całość pozycji proponującej opis poszczególnych metod wraz z ich egzemplifikacją.

Zagadnienia wytypowane do analizy w niniejszym tomie są różne, odmienne są również zajęte przez autorów stanowiska i prezentowane punkty widzenia. Na przykład Andrzej Gwóźdź zajmuje się problematyką narracji (Paciorki jednego różańca), Agnieszka Ćwikiel transformacjami mitu (Golem), Tadeusz Lubelski specyfiką adaptacji (Panny z Wilka), Marek Hendrykowski, Wiesław Godzic i Iwona Sowińska różnymi aspektami metaforyki Wajdy (Popiół i diament, Człowiek z marmuru). W istocie każdy tekst, nawet jeśli dotyczy tego samego filmu, podejmuje inny aspekt złożonego, wielostronnego zadania analityczno-interpretacyjnego. Całość problematyki natomiast daleka jest jeszcze od wyczerpania.