Komputery, powieści i kino nieme. Procesy remediacji w perspektywie historycznej

Tytuł:

Komputery, powieści i kino nieme. Procesy remediacji w perspektywie historycznej

Autorzy:

Jerzy Stachowicz

Wydawca:

Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego

Wydanie:

Warszawa 2018

Liczba stron:

340

Opis

Tematem książki jest zjawisko remediacji – przekształcania dzieł filmowych w wyniku ich transpozycji medialnej. Autor bada przemiany towarzyszące procesowi transformacji kina niemego w kino cyfrowe, jego relacje z książką i przenikanie się tych mediów. Korzysta przy tym z narzędzi medioznawczych, filmoznawczych i kulturoznawczych. Swoje analizy przeprowadza na przykładzie dwóch filmów: Mocnego człowieka i Metropolis, przedstawiających drogę tekstu kultury od książki przez film niemy po zdigitalizowane i obecne w sieci dzieło filmowe. Proces ten osadzony jest w szeroko zarysowanej perspektywie antropologicznej i kulturowej.

Kategoria remediacji najczęściej używana jest do badania zjawisk kultury współczesnej, ma jednak, zdaniem autora, znacznie większy potencjał. Jednym z podstawowych założeń książki jest poszerzenie zakresu zjawisk, do których odnosi się remediacja, dowiedzenie, że podobne relacje są podstawowymi cechami nie tylko medium cyfrowego, lecz zachodziły również między medium druku i kinem w początkach XX wieku. Centralnym punktem refleksji jest medium kina w początkowym stadium – film niemy, który ulegał i ulega przekształceniom, wchodząc w relacje z literaturą i siecią komputerową.

Wprowadzenie koncepcji remediacji pozwala wyjść poza niewątpliwe – zwłaszcza w polskich badaniach – ograniczenia w refleksji nad adaptacją filmową oraz osadza relację powieść – film fabularny w szerszym kontekście kulturowym. Umożliwia zastosowanie bardziej uniwersalnych narzędzi badawczych, nienależących jedynie do filmoznawstwa lub literaturoznawstwa. Pozwala również na pokazanie przemian – przez apologetów „cyfrowego świata” uznawanych za rewolucyjne i niepowtarzalne – w perspektywie historycznej, która, ujmując być może wiele z niepowtarzalności i niezwykłości, pozwala jednocześnie pokazać głęboki wpływ tych zmian na kulturę.

Książka adresowana jest do badaczy akademickich oraz studentów, przede wszystkim kulturoznawców, literaturoznawców, filmoznawców, teoretyków mediów, historyków kultury.

Spis treści

Wstęp   7

Rozdział I. Medium i remediacja   15

Medium u McLuhana, czyli przejrzystość utracona   15

Nowe media czy nowe medium   27

Interludium: Medium u niemieckich historyków sztuki,

czyli medium obrazowe   28

Medium jako środowisko komunikacji   42

Remediacja   47

Konwergencja a remediacja   51

Kino i cyfrowa sieć   55

Rozdział II. Kino i literatura sensacyjna – remediacja i narodziny kultury masowej   59

W kierunku remediacji – powieść filmowa   59

Powieść filmowalna   66

Mocny człowiek jako powieść filmowalna   68

Rozdział III. „Język filmu” w powieści: Mocny człowiek   101

Filmowa poetyka powieści   101

Elementy filmowalne   115

Rozdział IV. Powieść filmowa właściwa   139

Typy powieści filmowej właściwej   140

Wydanie filmowe   154

Transmedialność jako konsekwencja konwergencji   163

Rozdział V. Napis filmowy   171

Okiem współczesnych   172

Typologia napisów. Napis międzyujęciowy i wewnątrzujęciowy   179

Napis międzyujęciowy   180

Napis wewnątrzujęciowy   197

Napis ruchomy   211

W stronę filmu cyfrowego   214

Rozdział VI. Film cyfrowy: nieme kino i globalna sieć   225

Film cyfrowy – remediacja kina   225

Miejsca odbioru   228

Nowe funkcje zremediowanego kina – perspektywa odbiorcy   242

Nowe cechy filmu zremediowanego   247

Rozdział VII. Kino nieme – filmy z przeszłości w nowym kontekście    277

Nowe źródło historii   277

Nowe edycje starego kina   286

Making of – dodatek do filmu DVD   297

Płynny obraz   302

Rozdział VIII. Od maszyny do pisania do cyfrowego studia montażowego   309

Kolejne powiązania z drukiem   310

Udomowienie mediów   313

Remediacja hardware‘u   317

Zakończenie   321

Bibliografia   325

Indeks osób   335