Wniebowstąpienia Konwickiego

Tytuł:

Wniebowstąpienia Konwickiego

Autorzy:

Przemysław Kaniecki

Wydawca:

Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa

Wydanie:

Warszawa 2013

Liczba stron:

258

Opis

Książka przedstawa prozę i filmy Tadeusza Konwickiego przede wszystkim z okresu od połowy lat 40. do początku lat 70. Skupia się na płaszczyźnie egzystencjalnej utworów: pokazuje sposoby ujmowania przez pisarza i reżysera problematyki miłości oraz śmierci, a także formułowaną przez Konwickiego autoironiczną refleksję na temat uprawiania twórczości. Szczegółowej analizie poddane zostają między innymi Zaduszki, Sennik współczesny, Salto i Wniebowstąpienie.

* * *

Po gazecie, pod którą we Wniebowstąpieniu Tadeusza Konwickiego leży główny bohater z rozbitą potylicą, wspina się siedmiokropkowa biedronka. Bohater widzi najpierw czarne litery tytułu prasowego, „Nowy kryzys ś…”, a zaraz potem zwraca jego uwagę boża krówka. Jakby wyłania się ona z alarmującego napisu i jest dla bohatera oparciem w tej pierwszej chwili dezorientacji.

Nie jest to jedyna biedronka u Konwickiego, biedronki pojawiają się także w następnych utworach, i to dość regularnie. Na przykład w Nic albo nic – w ostatniej, wizyjnej części powieści. W Kronice wypadków miłosnych – na sukni zasypiającej po zażyciu trucizny Aliny. W Małej Apokalipsie podczas sceny miłosnej główny bohater, na kilka godzin przed dokonaniem samospalenia, zauważa owada we włosach Nadziei.

W Bohini panna Helena wszędzie widzi biedronki, po raz pierwszy – na głowie Eliasza Szyry. Co łączy te wszystkie biedronki? To samo, co łączy bohaterów tych powieści – znajdują się na brzegu śmierci. „Boży” owad we wszystkich wspomnianych scenach podkreśla bliskość śmierci, ale też w wielu wypadkach jakoś bohaterów pokrzepia, pomaga im stawić czoła trudnej rzeczywistości, pomaga na chwilę ją „obłaskawić”, choćby emocjonalnie.

Spis treści

Uwagi wstępne   7


Rozdział I. „Nie pora po temu". (O miłości)   9


1. Świat po rozczarowaniu. (Zimowy zmierzch, Ostatni dzień lata, Dziura w niebie)   9

Po zmierzchu   9

„Dziury od tego w niebie nie będzie"   15

Konwicki autopolemiczny   18


2. Październik, listopad. (Ogródek z nasturcją, Władza, Godzina smutku, Z oblężonego miasta, Zaduszki)  26

Wyhodować nasturcję   28

Miłość albo nic   30

Mezalians współczesny   37

Pierwiosnek zwichnięty, czyli „Nie mąćmy młodzieży w głowie"   42

„Towarzysze, przystępujemy do głosowania"   48

Dwóch Gałeckich   57

Romans w kraju rolniczym   63


3. (Skok z nieba, Zorze wieczorne)   69


Rozdział II. „Ależ pan nudzi". (O byciu artystą)   73


1. Palinodyjny sposób mówienia. (Sennik współczesny)   73

Pamiętnika wisielca tom II   77

„Zapadałem w jakiś dziwny letarg"  81

Huczenie Soły  86

Dołek w brodzie Justyny   89

„Łzawiłeś te niewinne karty papieru"   94

Opowieść bez rozdziałów   99

Poszukiwanie formy   101


2. Filmowa adaptacja metody pisarskiej. (Salto)   103

„Każdy ma mola, co go szmola"   104

Salto w landszafty  109

Narracja w pierwszej osobie   113

Film „literacki"   123

Wymyśleni   127

„Sobą się gryzę"   134

„Spadanie" artysty   138

Szklanki z wódką   146

„Świństwa"   150

„Jakoś i nie uchodzi"   155


3. (Zwierzoczłekoupiór, Kronika wypadków miłosnych i inne)   158


Rozdział III. „Co tam jest". (O śmierci)   167


1.Warszawa Wileńska. (Wniebowstąpienie)   167

Przestrzeń emocjonalna   168 „Drewniana kamienica"  173

Pałace i kościoły wileńskie  179

W Kolonii Wileńskiej  188

Jolka Charona i noc dożynek  195

„Inaczej teraz wszystko widzę"  200

Dolina Jozafata  205

„Odrzucam realność śmierci"  207

Tryptyk egzystencjalny  210


2. Przybysz stamtąd. (Trochę apogeum, Nic albo nic, Jak daleko stąd, jak blisko)   217

Wieża Babel   218

„Przyszedłem spełnić obietnicę"  222

„Ciągle o nim myślę"  227

Wymyślony  231

Tory warszawsko-wileńskie  236


3. (Mała Apokalipsa)   241


Nota  247


Summary  248


Zusammenfassung  250


Indeks nazwisk   253

Polecane książki