Antoni Krauze
Antoni Krauze, „Palec boży", fot. Jerzy Troszczyński, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/
Reżyser filmowy, dokumentalista. Urodził się 4 stycznia 1940 roku w Warszawie. Studiował malarstwo w warszawskiej ASP, był także związany ze Studenckim Teatrem Satyryków STS (1958-1961), gdzie występował jako aktor. Absolwent Wydziału Reżyserii PWSFiT w Łodzi (1966).
Na początku współpracował z łódzką Wytwórnią Filmów Oświatowych, w ciągu dwóch lat zrealizował dla niej liczne filmy krótkometrażowe. Od 1968 roku związał się ze Studiem Filmowym „Tor”. Zadebiutował krótkometrażowym filmem telewizyjnym Monidło (1969) według opowiadania Jana Himilsbacha. Dwa kolejne filmy krótkometrażowe z 1971 roku – Piżama według prozy Leszka Płażewskiego oraz Meta oparta na opowiadaniu Marka Nowakowskiego – utrzymane były w podobnej poetyce małego realizmu. Meta z uwagi na wymowę (ukazanie przyzwolenia społecznego na cwaniactwo i korupcję) stała się na dziewięć lat „półkownikiem” (premiera w 1980 roku). Pokazana na festiwalu w Gdańsku w 1981 roku, otrzymała Nagrodę Specjalną. Pierwszym kinowym filmem Krauzego był dramat psychologiczny Palec boży (1972) według powieści Tadeusza Zawieruchy. Również późniejsze filmy reżysera często oparte były na prozie autorów współczesnych: Strach (1975), Party przy świecach (1980), Stacja (1981), Prognoza pogody (1982, Nagroda Główna na festiwalu w San Remo), Dziewczynka z hotelu Excelsior (1988), Akwarium (1995, także serial tv). Łączy je wrażliwość na człowieka oraz umiejętność kreślenia bogatych portretów psychologicznych postaci.
Od 1990 roku Krauze realizował głównie dokumenty, będące portretami twórców, m.in. Pisarz (1994) o Witoldzie Zalewskim, Preisner, czyli droga do sukcesu (1995), Układanie życia (1997) o Witoldzie Woroszylskim, Idąc, spotykając… (1999) o Stanisławie Różewiczu, Ćwiczenia z niepamięci (2004) o Januszu Morgensternie oraz Radość pisania (2005) o Wisławie Szymborskiej. Jego dwa filmy dokumentalne z 1998 roku – Szwed z „Wesela”, czyli niezdrowo i romantycznie oraz Życie wewnętrzne, czyli hobby – zostały nagrodzone na Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie.
Wrócił do fabuły w 2011 roku. Wyreżyserował wówczas Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł, będący rekonstrukcją dramatycznych wydarzeń Grudnia ’70 w Gdyni, za który otrzymał wiele nagród, m.in. nagrodę FIPRESCI na festiwalu w Montrealu.
Jest bratem grafika i reżysera Andrzeja Krauzego.
Bibliografia
Artykuły:
Janicka B., Piękna pani i starcy, „Kino” 1984, nr 2, s. 4-7.
Łupak S., Dzisiaj milicja użyła broni..., „Film” 2011, nr 2, s. 18-19.
Palec boży, „Filmowy Serwis Prasowy” 1973, nr 5, s. 15-17.
Podróż do Arabii, „Filmowy Serwis Prasowy” 1980, nr 4, s. 6-7.
Prognoza pogody, „Filmowy Serwis Prasowy” 1983, nr 5, s. 5-7.
Szpulak A., Kreacja legendy - kreacja pamięci. Grudzień '70 w filmie fabularnym, „Kwartalnik Filmowy” 2012, nr 77-78, s. 270-281.
Wywiady:
Lichocka J., Czuję się jak za komuny, „Polityka” 2011, nr 26, s. 40-42.
Mazurek, Rozmowa przekroju. Rekonstruktor, „Przekrój” 2011, nr 6, s. 24-27.
Młocka M., Emocje na pierwszym planie, „Rzeczpospolita” 2011, nr 02, s. A14-A15.
Tokarczyk J., Z kontrrewolucją się nie rozmawia, do kontrrewolucji się strzela, „Film & TV Kamera” 2011, nr 1, s. 16-24.
Szczerba J., Płonie gdańska bastylia, „Gazeta Wyborcza” – dodatek GW „Czarny Czwartek” 2011, nr 46, s. 2-3.
Śmiałowski P., To była regularna wojna z narodem, „Kino” 2011, nr 3, s. 18-20.
Galeria
Artykuły
