Zespół Filmowy „Syrena”
„Syrena” była jednym z Zespołów Filmowych pierwszej generacji, założonych w 1955 roku. Przetrwała 13 lat, do 30 kwietnia 1968 roku. Kierownikami artystycznymi Zespołu byli Jerzy Zarzycki (1955-1961), a po nim Stanisław Wohl (1961-1968). Kierownikami literackimi zaś Jerzy Andrzejewski (1955-1961) i Jerzy Pomianowski (1961-1968). W pierwszym roku istnienia „Syreny” szefem produkcji był Edward Zajiček, a następnie zastąpił go Zwonimir Ferič (1956-1959). Po nim funkcję tę pełnili Wiktor Budzyński (1960) i Zygmunt Goldberg (od 1961).
„Syrena” przeszła do historii jako producent dwóch najsłynniejszych polskich seriali, których popularności nie zmniejszył ani upadek komunizmu, ani rozwój technologii czy narracji filmowej. Są to Stawka większa niż życie Andrzeja Konica i Janusza Morgensterna (1967-1968) oraz Czterej pancerni i pies Konrada Nałęckiego (1968-1969). Trzy lata wcześniej także w „Syrenie” Jerzy Gruza zrealizował Wojnę domową, również zaliczaną do klasyki polskiego serialu.
Filmografia „Syreny” jest bardzo zróżnicowana. Do największych sukcesów artystycznych Zespołu należą takie tytuły, jak w latach 50. nagrodzony Złotą Muszlą w San Sebastian debiut Tadeusza Chmielewskiego Ewa chce spać czy Pożegnania Wojciecha Jerzego Hasa, a w następnej dekadzie dwa filmy Skolimowskiego: Walkower i „półkownik” Ręce do góry oraz Jowita Janusza Morgensterna. „Syrena” wyprodukowała także znane filmy dla dzieci, takie jak O dwóch takich, co ukradli księżyc Jana Batorego oraz I ty zostaniesz Indianinem Konrada Nałęckiego.
Jerzy Zarzycki zrealizował w „Syrenie” m.in. Żołnierza królowej Madagaskaru i Zagubione uczucia. Stanisław Wohl, z zawodu operator, jednocześnie podejmował się reżyserii filmów i spektakli telewizyjnych; w Zespole wyreżyserował dramat Troje i las oraz Przygodę noworoczną. Do istotnych tytułów w historii Zespołu należą m.in. komedia gagowa Ostrożnie Yeti Andrzeja Czekalskiego, dwa znane filmy Janusza Morgensterna: Dwa żebra Adama i Potem nastąpi cisza oraz dwa najbardziej znane dramaty Henryka Kluby, będące wynikiem jego współpracy z Wiesławem Dymnym: Słońce wschodzi raz na dzień oraz Chudy i inni. „Syrena” wyprodukowała serię znakomitych filmów Jana Batorego: dramaty Odwiedziny prezydenta i Dancing w kwaterze Hitlera, kryminał Ostatni kurs i komedię Lekarstwo na miłość.
Podobnie jak inne Zespoły Filmowe pierwszej generacji, „Syrena” została rozwiązana 30 kwietnia 1968 roku, jako efekt tzw. wydarzeń marcowych.
Anna Wróblewska
Filmografia (wybór)
-
1957
Ewa chce spać
reż. Tadeusz Chmielewski
-
1957
Zagubione uczucia
reż. Jerzy Zarzycki
-
1958
Pożegnania
reż. Wojciech Jerzy Has
-
1959
Biały niedźwiedź
reż. Jerzy Zarzycki
-
1962
O dwóch takich, co ukradli księżyc
reż. Jan Batory
-
1964
Życie raz jeszcze
reż. Janusz Morgenstern
-
1965
Lekarstwo na miłość
reż. Jan Batory
-
1965
Potem nastąpi cisza
reż. Janusz Morgenstern
-
1965
Walkower
reż. Jerzy Skolimowski
-
1965
Walkower
reż. Jerzy Skolimowski
-
1965
Wojna domowa (serial tv)
reż. Jerzy Gruza
-
1966
Chudy i inni
reż. Henryk Kluba
-
1967
Jowita
reż. Janusz Morgenstern
-
1967
Jowita
reż. Janusz Morgenstern
-
1967
Ręce do góry
reż. Jerzy Skolimowski
-
1967
Słońce wschodzi raz na dzień
reż. Henryk Kluba
-
1968
Stawka większa niż życie (serial tv)
reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic
-
1969
Czterej pancerni i pies (serial tv)
reż. Konrad Nałęcki
-
Fragment filmu ZAKAZANE PIOSENKI
-
Fragment filmu EWA CHCE SPAĆ
-
Fragment filmu RĘCE DO GÓRY