Akademia polskiego filmu

Część I (zrealizowana wiosną 1981 roku – sekwencje barwne). Zbudowana z luźno połączonych ze sobą ujęć: wspomnień, refleksji filozoficznych i estetycznych narratora – bohatera, dotyczących istoty twórczości filmowej i losu artysty we współczesnym świecie. Zawiera między innymi następujące sceny: Bejrut – zagłada miasta, rozmowa z Volkerem Schlöndorffem na planie filmowym, Warszawa współczesna i z okresu powstania 1944 roku, lotnisko Okęcie – przyjazd ekipy filmowej.

Część II (zrealizowana wiosną 1967 roku – sekwencje czarno-białe). Zjazd absolwentów Akademii Medycznej w dziesiątą rocznicę ukończenia studiów. Po północy bankiet przeradza się w alkoholowe szaleństwo.

W przerwach między tańcami odczytuje się listy i telegramy od tych, którzy nie dotarli na zjazd. Jeden telegram jest prowokacyjny i grupa kolegów postanawia odwiedzić autora, by skuć mu mordę. Na wyprawę wyruszają: Alfa i jej mąż Romeo, Rekord, Wartburg i Zastawa. Okazuje się, że żaden pociąg nie odjeżdża tej nocy. Postanawiają jechać pociągiem towarowym, którego podłoga zasłana jest pięciocentymetrową warstwą gipsu. Zapalone świece tworzą niezwykły nastrój podróży. Rozbawieni lekarze gipsują najbardziej pijanego Wartburga w pozycji orła. Alkohol prowokuje bohaterów do zwierzeń, ujawnia ich konformizm, budzi wspomnienia ZMP-owskiej przeszłości. Stalin, na olbrzymim portrecie zawieszonym na gmachu uczelni, miał dwie pary oczu. Ta pomyłka aktywistów zniweczyła ich szanse na uzyskanie dyplomu. Przed ZMP-owskim sądem koleżeńskim tylko Zastawa miał odwagę zaprotestować i został usunięty ze studiów. Trwa nocna psychodrama. Budzi się zagipsowany Wartburg. Atmosfera staje się coraz bardziej duszna. Rekord decyduje się na ucieczkę. Wyrywa deskę z podłogi i skacze pod koła pociągu... Po chwili otwierają się drzwi wagonu. Okazuje się, że przez całą noc pociąg stał na bocznicy. Zmęczeni bohaterowie wsiadają do swoich samochodów.

Wprowadzony na ekran po czternastu latach od zakończenia realizacji pierwszy film, który w sposób oryginalny dotknął problematyki lat stalinowskich poprzez opis świadomości pokolenia ZMP-owskiej młodzieży.

Waldemar Piątek, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996