Akademia polskiego filmu

„Jako rasowy aktor charakterystyczny był nieodzowny w zespole. Tworzył barwne postacie, które przemawiały do wyobraźni widza. Szalenie ambitny i pracowity, piął się w górę. W życiu prywatnym skromny, prosty i bezpośredni. O dużym poczuciu humoru” – pisał o nim Witold Sadowy, aktor i publicysta teatralny, we wspomnieniu pośmiertnym na łamach „Gazety Wyborczej” (2005).

Urodził się 2 maja 1915 roku w miejscowości  Grzack (obecnie Gagarin) w Rosji – zmarł 27 października 1990 roku w Brwinowie k. Warszawy. Studiował w łódzkim Konserwatorium Muzycznym, pragnąc zostać śpiewakiem operowym, jednocześnie dorabiał jako statysta w Teatrze Wojska Polskiego. I tak zaczęła się jego aktorska przygoda. Występował w teatrach łódzkich: Pinokio (1948-1949), Nowym (1949-1955) i stołecznych: Klasycznym (1955-1969), Polskim (1970-1977), Na Woli (1977-1981).

W 1946 roku zadebiutował epizodem pieśniarza z gitarą w Zakazanych piosenkach Leonarda Buczkowskiego. Zagrał w ponad stu filmach i serialach telewizyjnych. Największe uznanie przyniosły mu role: Kazimierza Pawlaka w komediowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego: Sami swoi (1967), Nie ma mocnych (1974) i Kochaj albo rzuć (1977), gdzie stworzył fantastyczny duet z Władysławem Hańczą, oraz dozorcy Ryszarda Popiołka w serialu Jana Łomnickiego Dom (1980-1987). Za kreację w Nie ma mocnych został nagrodzony na festiwalach w Łagowie (1974) i Koszalinie (1974). Stworzył wiele ról drugoplanowych lub epizodycznych, głównie komediowych, m.in. w Gdzie jest generał… (1963) i Pieczonych gołąbkach (1966) Tadeusza Chmielewskiego, Niebieskie jak Morze Czarne (1971) Jerzego Ziarnika.

„Jego talent, wrodzona vis comica i znakomicie zagrana rola Pawlaka, kresowego chłopa osiadłego na ziemiach odzyskanych, bawią do łez i zachwyca kolejne pokolenie widzów” – konstatuje Sadowy.

Jerzy Armata