Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990

Tytuł:

Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990

Autorzy:

Marcin Maron

Wydawca:

Wydawnictwo UMCS

Wydanie:

Lublin 2019

Liczba stron:

565

Opis

Książka Romantyzm i kino. Idee i wyobrażenia romantyczne w filmach polskich reżyserów z lat 1947-1990 (wyd. UMCS w Lublinie 2019) jest próbą wyjaśnienia, w jaki sposób tradycja romantyczna przejawiła się w polskich filmach fabularnych w drugiej połowie dwudziestego wieku, a także szerzej - w kulturze polskiej tego okresu? Romantyzm jest rozumiany jako pewien fenomen historyczny, a zarazem jako nurt idei i wyobrażeń trwale kształtujących postawy duchowe i artystyczne. Chodzi o poszukiwanie odpowiedzi na pytania: jak można rozumieć romantyzm, oraz w jakim stopniu filmowcy polscy wykorzystali intelektualny i kreacyjny potencjał romantyzmu? Którzy reżyserzy i w jaki sposób aktualizowali romantyczne dzieła i wizerunki historii, a także jak tradycja romantyczna była odbierana i modyfikowana w kulturze okresu PRL? Autor poddał analizie i interpretacji wybrane filmy zrealizowane przez polskich reżyserów, głównie w Polsce, po drugiej wojnie światowej w latach 1947-1990. Skupił się na filmach (A. Wajdy, A. Żuławskiego, W.J. Hasa, P. Szulkina, S. Różewicza, T. Konwickiego, G. Holoubka), w których reżyserzy polscy odnieśli się do romantyzmu w sposób bezpośredni, tj. adaptując utwory literackie z okresu romantyzmu, odnosząc się do postaci romantyków lub epoki, a także inspirując poetyką dzieł romantycznych (np. poetką ballady romantycznej, ironią, frenezją itd.).

„Książka doktora Marcina Marona Romantyzm i kino, rezultat długoletnich przemyśleń i badań autora, stanowi wypełnienie ważnej luki w polskiej wiedzy o filmie. Wiadomo, że tradycja romantyczna – podstawowa dla kultury polskiej XX wieku – stanowi szczególnie ważny kontekst rodzimego kina […]. Można więc było oczekiwać, że prędzej czy później jakiś przygotowany merytorycznie badacz podejmie ten problem na serio, wychodząc od filozoficznych źródeł romantyzmu, określając jego specyficzne miejsce w polskiej tradycji artystycznej i wieńcząc swoje rozważania analizą najważniejszych filmów z tej tradycji się wywodzących. Po lekturze książki Marcina Marona nie mam wątpliwości, że otrzymaliśmy właśnie taką pracę. Powiodło się to dzięki szczęśliwemu połączeniu trojakich kompetencji autora: filozoficznych, filmoznawczych i artystycznych.”

[Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Lubelskiego]

Spis treści

Słowo wstępne   7

METODY I IDEE   11

Historia idei, hermeneutyka, pamięć   13

Idee i wyobrażenia romantyczne   29

Historia   37

Natura   50

Wolność   62

Ironia   81

Sztuka   89

FILMY   115

Dramat historii   117

Danton   117

Diabeł   149

Popioły   178

Groza natury   215

Oczy uroczne   215

Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany   232

Ideały wolności   255

Lawa   255

Pasja   318

Ironia jako romantyczne intermedium   347

Mazepa   347

Rękopis znaleziony w Saragossie   365

Sztuka i życie   377

Błękitna nuta   377

Romantyczni   409

RECEPCJA ROMANTYZMU W KULTURZE POLSKIEJ I KINIE W OKRESIE PRL. Od Zdradzieckiego serca do Lawy   429

W kleszczach ideologii   435

Rewizje romantyzmu   447

Odnawianie znaczeń   465

Niepokój i nowe nadzieje   487

Zakończenie   503

Filmografia   509

Nota bibliograficzna   515

Bibliografia   517

Podziękowania   539

Romanticism and Cinema. Romantic Ideas in Films by Polish Directors in the Years 1947–1990. Summary   541

Indeks nazwisk   549