Edward Żebrowski

Edward Żebrowski, fot. R. Sumik, źródło: Fototeka FN?>

Edward Żebrowski, fot. R. Sumik, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/

Właściwie Edward Bernstein. Reżyser, scenarzysta. Urodził się 26 lipca 1935 roku w Warszawie. Absolwent Wydziału Reżyserii PWSFiT w Łodzi (1965). Jego etiuda Szkoła uczuć (1965) została nagrodzona na Festiwalu Etiud w Warszawie. Na początku realizował filmy telewizyjne (Szansa, Dzień listopadowy, oba z 1971 roku). Współpracował także z Krzysztofem Zanussim jako współscenarzysta wielu jego filmów, m.in. Struktury kryształu (1969) oraz Za ścianą (1971).

Zadebiutował filmem Ocalenie (1972) według własnego scenariusza, nagrodzonym na festiwalu w Valladolid oraz Chicago. Ujawnił on zainteresowania psychologiczne oraz moralne reżysera, stanowił też zapowiedź powolnego, oszczędnego, wręcz ascetycznego stylu. W 1978 roku zekranizował Szpital Przemienienia Stanisława Lema, swoisty traktat moralny osadzony w latach drugiej wojny światowej, który został uhonorowany nagrodą na festiwalu w Locarno i Warnie oraz Srebrnymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku. Dwa lata później na tymże festiwalu otrzymał ponownie Srebrne Lwy za film W biały dzień (1980) według prozy Władysława Terleckiego. Pierwowzór literacki inspirowany był zmanipulowanym procesem wybitnego krytyka i filozofa Stanisława Brzozowskiego, oskarżonego w 1908 roku o współpracę z tajną policją carską. Wspólnie z Krzysztofem Zanussim wyreżyserował film telewizyjny produkcji RFN Unerreichbare (Niedostępna, 1982).

Żebrowski w równym stopniu znany jest z działalności scenopisarskiej. W 1981 roku otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie filmu za twórczość scenopisarską i reżyserską. Współpracował wielokrotnie z Zanussim, konsultował również scenariusze trylogii Krzysztofa Kieślowskiego Trzy kolory. Ponadto wystąpił w dwu ważnych epizodach filmowych: Iluminacji (1973) i Constans (1980) Zanussiego.

W latach 1981-1984 przewodniczył Radzie Polskiej Federacji DKF. Wykładał reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego, w Duńskiej Szkole Filmowej, w Berlinie, w Bernie oraz w Szkole Wajdy.

Wraz z Krzysztofem Zanussim opublikował w 1976 roku Nowele filmowe. Jest współautorem sztuki Gry kobiece (razem z Zanussim), którą wyreżyserował w Teatrze Współczesnym w Warszawie.

Filmografia (wybór)

  • 1970 Dzień listopadowy (tv)
  • 1970 Szansa (tv)
  • 1972 Ocalenie
  • 1978 Szpital Przemienienia
  • 1980 W biały dzień
  • 1982 Unerreichbare (tv, współreżyser: Krzysztof Zanussi, prod. RFN)

Artykuły