Jerzy Zarzycki
Reżyser, scenarzysta. Urodził się 11 stycznia 1911 w Łodzi. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim oraz grę na skrzypcach w Konserwatorium Warszawskim. Absolwent Wydziału Reżyserii PIST w Warszawie (1938).
Jako dwudziestolatek zaczął realizować filmy dokumentalne (reżyseria oraz zdjęcia) i wraz z grupą innych twórców (m.in. Wandą Jakubowską, Stanisławem Wohlem, Eugeniuszem Cękalskim) założył Stowarzyszenie Miłośników Filmu Artystycznego „Start” (1931). Później należał do Spółdzielni Autorów Filmowych. Zadebiutował w 1938 roku filmem fabularnym zrealizowanym wspólnie z Aleksandrem Fordem Ludzie Wisły, opowiadającym o środowisku wodniaków. Pierwszy samodzielny film, ekranizację popularnego wodewilu Żołnierz królowej Madagaskaru, zrealizował tuż przed wojną, ale premiera odbyła się w 1940 roku (film się nie zachował, reżyser nakręcił go na nowo, tym razem w wersji barwnej, w 1958 roku). Podczas kampanii wrześniowej znalazł się w ekipie realizatorów Dowództwa Obrony Warszawy i wraz z nią filmował działania wojenne w Śródmieściu. W czasie powstania warszawskiego koordynował od strony operatorskiej realizację powstańczych kronik. Po wojnie nakręcił dwa filmy średniometrażowe: Nawrócony oraz Zdradzieckie serce (oba w 1947 roku), ale nie znalazły się one w rozpowszechnianiu. W 1950 roku wyreżyserował film Miasto nieujarzmione (pierwotny tytuł: Robinson Warszawski, scenariusz napisał Czesław Miłosz, lecz ostatecznie wycofał nazwisko z czołówki) – inspirowany m.in. historią Władysława Szpilmana – który ze względów politycznych uległ licznym przeróbkom. Zrealizował również dramat Zagubione uczucia (1957), uznany za pierwszy polski film neorealistyczny, który ukazywał przygnębiający obraz życia w Nowej Hucie. Otrzymał za niego nagrodę Klubu Krytyki Filmowej SDP Syrenka Warszawska. Jego kolejne filmy utrzymane były w różnych gatunkach, były to komedie (Klub kawalerów, 1962, Liczę na wasze grzechy, 1963), melodramat (Kochankowie z Marony, 1966), film psychologiczny (Pogoń za Adamem, 1970).
W latach 1955-1961 kierował Zespołem Filmowym „Syrena”.
W 1959 roku otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł 2 stycznia 1971 roku w Warszawie.
Filmografia (wybór)
-
1938
Ludzie Wisły
-
1939
Żołnierz królowej Madagaskaru
-
1947
Nawrócony
-
1947
Zdradzieckie serce
-
1950
Miasto nieujarzmione
-
1954
Uczta Baltazara
-
1956
Ziemia
-
1957
Zagubione uczucia
-
1958
Żołnierz królowej Madagaskaru
-
1959
Biały niedźwiedź
-
1962
Klub kawalerów
-
1963
Liczę na wasze grzechy
-
1966
Kochankowie z Marony
-
1970
Pogoń za Adamem
Artykuły
-
Przed Pożegnaniami. Pierwszy wspólny filmowy projekt Hasa i Dygata
Piotr Śmiałowski
"Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu", nr 1/2017