HISTORIA POLSKIEGO FILMU - REŻYSERZY - AKADEMIA POLSKIEGO FILMU

Witold Leszczyński

Reżyser, scenarzysta, operator. Urodził się 16 sierpnia 1933 roku w Łodzi. Absolwent Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej (1955), a następnie Wydziału Operatorskiego (dyplom w 1959) oraz Wydziału Reżyserii (1962, dyplom w 1967 r.) PWSFiT w Łodzi. Zaczynał jako elektroakustyk na planie filmowym. W czasie studiów zrealizował etiudę Portret mężczyzny z medalem (1959), kilkakrotnie nagradzaną za granicą.

Zadebiutował spektakularnie filmem fabularnym Żywot Mateusza (1967) według powieści Norwega Tarjei Vesaasa, z niezapomnianą rolą tytułową Franciszka Pieczki. Znakomicie zakomponowana historia nadwrażliwego mężczyzny, uznawanego przez otoczenie za opóźnionego w rozwoju, miała niezwykłą siłę oddziaływania poprzez swoją prostotę. Film otrzymał wiele nagród, m.in. Grand Prix na festiwalu w Colombo, w Valladolid oraz na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodzieżowych w Cannes. Autorem zdjęć do Żywota Mateusza był Andrzej Kostenko, później częsty współpracownik reżysera. Wyreżyserowany wspólnie z Kostenką kameralny film psychologiczny Rewizja osobista (1972) został przyjęty bez entuzjazmu. W Rekolekcjach (1977) Leszczyński zawarł wątki osobiste, do których wrócił po wielu latach w Requiem (2001, Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni) oraz Starym człowieku i psie (2008). Drugim doskonale przyjętym i wielokrotnie nagradzanym filmem (m.in. Nagroda Główna Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku oraz Vevey i Havgesund) była Konopielka (1981) według prozy Edwarda Redlińskiego, ukazująca tradycyjne życie na wsi skonfrontowane z pierwszymi zwiastunami nowoczesności. Rolę prostego chłopa Kaziuka znakomicie zagrał Krzysztof Majchrzak. Również kolejny film, Siekierezada (1985), poetycka adaptacja prozy Edwarda Stachury, przyniosła wybitną rolę Edwarda Żentary oraz Grand Prix na FPFF w Gdańsku. W 1993 roku reżyser wrócił do swoich fascynacji skandynawskich, realizując film Kolos.

W latach 70. zrealizował dwa dokumenty, w tym Życie po szwedzku (1974). Był też autorem zdjęć do filmu Pełnia Andrzeja Kondratiuka (1979), a w latach 60. współpracował jako operator przy filmie szwedzkim Zapomniana Europa (1966) oraz duńskim Człowiek, który wymyślił zbrodnię (1966).

Od 1997 roku wykładał w PWSFTViT w Łodzi. W 1995 roku został wyróżniony Nagrodą Honorową Jańcio Wodnik na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia”.

W 2007 roku podjął się reżyserii osobistego filmu Stary człowiek i pies. Na planie trzeciego dnia doznał rozległego udaru mózgu i trafił do szpitala. Film został dokończony przez Andrzeja Kostenkę. Witold Leszczyński zmarł 1 września 2007 roku w Łodzi.

Beata Pieńkowska

Bibliografia

Książki:

Autorzy kina polskiego, red.Grażyna Stachówna, Joanna Wojnicka, Kraków 2004.

Hendrykowski M., Debiuty polskiego kina, Konin 1998.

Jackiewicz A., Moja filmoteka. Kino polskie, Warszawa 1983.

Stachówna G., Wojnicka J., Autorzy kina polskiego, Kraków 2004.

Artykuły:

Czaja D., Dlaczego jest tak, jak jest? Poema naiwne, „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 18, s. 6-22.

Jagielski S., Janusowe oblicze. O filmach Witolda Leszczyńskiego, „Kino” 2008, nr 7-8, s. 13-15.

Kołodyński A., Żywot Mateusza, „Magazyn Filmowy” 1968, nr 4, s. 6-7.

Leszczyński W., Muzyka w filmie „Żywot Mateusza”, „Kino” 1968, nr 2, s. 25-28.

Pawlicki M., Żywoty naiwnych mędrców, „Film” 1987, nr 34, s. 3-5.

Pijanowski L., Portret z ptakiem i kamieniem, „Kino” 1968, nr 2, s. 2-11.

Siekierezada, „Filmowy Serwis Prasowy” 1986, nr 18-19, s. 12-15.

Szczucka M., „Ptaki” Tarjei Vasaasa i „Żywot Mateusza” Witolda Leszczyńskiego. Problematyka adaptacji filmowej, „Kwartalnik Filmowy” 2002, nr 39-40, s. 151-163.

Żywot Mateusza, „Filmowy Serwis Prasowy” 1967, nr 24, s. 24-27.

Żywot Mateusza „Film” 1967, nr 48, s. 6-7.

Wywiady:

Miodek M., Ku życiu i ku śmierci, „Film” 1986, nr 39, s. 18-19.