Film żydowski w Polsce

Tytuł:

Film żydowski w Polsce

Autorzy:

Natan Gross, przeł. Anna Ćwiakowska

Wydawca:

Rabid

Wydanie:

Kraków 2002

Liczba stron:

182

Opis

"Film żydowski w Polsce" jest drugą książką z serii "My, Żydzi Polscy", wydawanej przez Fundację Dziedzictwo im. Chone Shmeruka. Fundacja powstała dla zachowania pamięci o wspólnej przeszłości Żydów i Polaków, wspierania polsko-żydowskiej współpracy kulturalnej oraz organizowania wymiany uczonych i studentów. Kolejne tomy serii zaprezentują wybitne prace dotyczące kultury i historii Żydów polskich powstałe w różnych krajach i językach.

Natan Gross — scenarzysta, reżyser i producent filmowy, kry-tyk, pisarz, tłumacz, animator ważnych przedsięwzięć kultu-ralnych w Izraelu, gdzie mieszka od kilkudziesięciu lat. Urodził się w 1919 roku w Krakowie. Wybuch wojny przerwał Mu stu-dia na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Okppację przetrwał ukrywając się „na aryjskich papierach". W 1946 roku ukończył w Krakowie Kurs Przeszkolenia Filmowego, na któ-rym miał okazję zetknąć się z tak znakomitymi wykładowcami jak Antoni Bohdziewicz, Roman Ingarden, Władysław Tatarkie-wicz. -A wśród słuchaczy byli m.in. Wojciech Jerzy Has i Jerzy Kawalerowicz. Wydana po raz pierwszy w Jerozolimie w 1990 roku książka Film żydowskirv Polsce powstała zarówno w oparciu o bogate materiały prasowe i archiwalne, jak i na podstawie własnych przeżyć i wspomnień Autora. Trudne zadanie opisania dziejów żydowskiego kina w Polsce powierzył Natanowi Grossowi profesor Chone Shmeruk, światowej sławy historyk kultury i literatury jidysz.

Spis treści

DZIESIĘĆ LAT PÓŹNIEJ
Wstęp do polskiego wydania Filmu żydowskiego w Polsce   7
O transkrypcji i transliteracji z języka jidysz na polski   10

WSTĘP   11

Film żydowski — definicja   11
Historiografia filmu żydowskiego w Polsce   12
Tło kulturowe rozwoju filmu żydowskiego w Polsce   16

CZĘŚĆ PIERWSZA Historia filmu żydowskiego w Polsce   19

ROZDZIAŁ PIERWSZY: Film żydowski w Polsce przed I wojną światową   19
Kantor Zjednoczonych Kinematografów Siła   20
Mirele Efros   22
Got, mensz un tajwl (Bóg, człowiek i szatan)   23
Chasie di jesojme (Sierota Chasia)   24
Kooperatywa Artystyczna   24
Towarzystwo Udziałowe Sfinks 25 Meir Ezofowicz   26
Wytwórnia Kosmofilm   28

ROZDZIAŁ DRUGI: Żydowski film niemy w Polsce niepodległej   31
Filmy Leo Forberta i Seweryna Steinwurzela 32
Tkijes kaf (Ślubowanie) 35 Lamedwownik (Jeden z 36) 39
In di pojlisze welder (W lasach polskich) 42
Żydowska publiczność w oczekiwaniu na film dźwiękowy 47
ROZDZIAŁ TRZECI: Żydowski film dźwiękowy 1933-1939   49
Pierwsze kroki   49
Sabra   49
Bracia Goskind — firmy Sektor i Kinor   59
Al chet (Za grzechy)   63
Frajleche kabcunim (Weseli biedacy)   69
On a hejm (Bezdomni)   71
Filmy Józefa Greena — Green Film   74
Jidl mitn fidl (Judei gro na skrzypcach)   77
Purimszpiler (Błazen purymowy)   83
A briwele der mamen (List do matki)   86
Mamele (Mateczka)   88 


ROZDZIAŁ CZWARTY: Powrót do mistyki   90

Tkijes kaf (Ślubowanie) — wersja dźwiękowa   90
Der Dibuk (Dybuk)   92

ROZDZIAŁ PIĄTY: Koniec „złotej ery"   98

ROZDZIAŁ SZÓSTY: Żydowski film dokumentalny w Polsce   100
Między wojnami   101
Mir kumen on (Droga młodych)   105
Film o wizycie Żabotyńskiego   110
Sześć miast   111
Filmy amatorów   116
B. Po Zagładzie   117
Kroniki filmowe   120
Der jidyszer jiszuw in Niderszlezien (Żydowskie osadnictwo na Dolnym Śląsku)   120
Der weg cum gezunt (Droga do zdrowia)   121
Mir, lebngeblibene (My, którzy przeżyliśmy)   121
Joint   124
Kadima Gordonia (Naprzód Gordonia)   124
ORT   124
Der finfter jorcajt fun ojfsztand in warszewer geto (Piąta rocznica powstania w getcie warszawskim)   125
Achar alpaim szana (Po dwóch tysiącach lat)   126
Fun churwot cum hajmland (Z ruin do Ojczyzny)   128

ROZDZIAŁ SIÓDMY: Ostatni film fabularny i sprawa Kinoru   127

Unzere kinder (Nasze dzieci)   130
Sprawa Kinoru   131

ROZDZIAŁ ÓSMY: Cechy charakterystyczne filmu żydowskiego w Polsce   141

CZĘŚĆ DRUGA Filmografia filmu żydowskiego w Polsce   141
Losy filmów. Co się stało z żydowskimi filmami? Gdzie one są?   141
Pomyłki i niedokładności w publikacjach o żydowskim filmie   142

FILMOGRAFIA   145
BIBLIOGRAFIA   159
POSŁOWIE   164
INDEKS FILMÓW   170
INDEKS NAZWISK   174