Marek Piwowski
Marek Piwowski, fot. Roman Sumik, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/
Reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, aktor. Urodził się 24 października 1935 roku w Warszawie. Absolwent dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim (1963) oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi (1967). W połowie lat sześćdziesiątych pracował w dziale reportażu „Nowej Kultury”. Już podczas studiów zwróciły uwagę jego etiudy, zwłaszcza dokumentalne, w których jawnie posługiwał się inscenizacją: Muchotłuk (1966; nagrody w Moskwie i Warszawie), wnikliwa obserwacja podrzędnej knajpy i jej bywalców, oraz Kirk Douglas (1966; nagroda w Amsterdamie), zabawna relacja z wizyty amerykańskiego gwiazdora w łódzkiej szkole filmowej. Wypracowaną w nich stylistykę, a także groteskowe spojrzenie na otaczającą rzeczywistość, udanie kontynuował w filmach dokumentalnych: Pożar! Pożar! Coś nareszcie dzieje się (1967), Sukces (1968), Dwie lewe ręce (1968), 16 mieć lat (1969; Syrenka Warszawska), Psychodrama, czyli bajka o księciu i Kopciuszku wystawiona w zakładzie dla nieletnich dziewcząt w D. (1969).
W 1970 roku zadebiutował pełnometrażowym filmem fabularnym, niekonwencjonalnym – w formie i treści – Rejsem. Zrealizowana paradokumentalną metodą obserwacja pewnego rejsu spacerowym statkiem po Wiśle oraz jego pasażerów okazała się niezwykle trafną metaforą życia w kraju tzw. realnego socjalizmu (w przeprowadzonej w 1999 roku ankiecie tygodnika „Polityka” na najciekawsze polskie filmy XX wieku znalazł się na pierwszym miejscu). Kolejny film fabularny – Przepraszam, czy tu biją? (1976; nagrody w Gdańsku, Złota Kamera) – to udane przeniesienie w rodzime realia amerykańskiego kina policyjnego, a nakręcone 17 lat później Uprowadzenie Agaty (1993) – komediowy melodramat, inspirowany głośną ucieczką z domu młodej zakochanej dziewczyny, córki prominentnego polityka. Mimo podjęcia realizacji fabularnych Piwowski wierny jest kinu dokumentalnemu, które przyniosło mu uznanie krytyki i publiczności, a także wiele prestiżowych laurów festiwalowych: Korkociąg (1971; Srebrny Lajkonik w Krakowie), Hair (1971; Złoty Lajkonik w Krakowie), Psychodrama (1972; Srebrny Smok w Krakowie, nagrody w Oberhausen).
Marek Piwowski od czasu do czasu pojawia się w filmach także jako aktor, m.in. w Bilansie kwartalnym (1974) Krzysztofa Zanussiego, Rebusie (1977) Tomasza Zygadły, Rysiu (2007) Stanisława Tyma.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2001).
Jerzy Armata
Bibliografia
Książki:
Autorzy kina polskiego, T. 3., red. Grażyna Stachówna, Bogusław Zmudziński, Kraków 2007.
Jackiewicz A., Moja filmoteka. Kino polskie, Warszawa 1983.
Łuczak M., Rejs, czyli szczególnie nie chodzę na filmy polskie, Warszawa 2002.
Lubelski T., Zarębski Konrad J., Historia kina polskiego, Warszawa 2006.
Stachówna G., Zmudziński B., Autorzy kina polskiego T.3., Kraków 2007.
Artykuły:
Dabert K., Świat chaosu czy chaos świata?, „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 18, s. 39-44.
Dondziłło Cz., Pokora temperamentem podszyta, „Film” 1981, nr 7, s. 3-5.
Harasimowicz B., W tak pięknych okolicznościach przyrody czyli historia Rejsu, „Machina” 2000, nr 9, s. 72-78.
Ozminkowski V., Reżysera rejs przez życie, „Newsweek Polska” 2007, nr 10, s. 82-83.
Wywiady:
Krzemień T., Artysta jako proteza. Rozmowa z Markiem Piwowskim, „Kino” 1981, nr 5, s. 8-11.
Maciejewska J., Redel E., Popłyniemy w drugi rejs, „Film” 1991, nr 51, s. 4-5.
Markowski A., Rzeczywistość prowokacja i absurd, „Film” 1971, nr 4, s. 10-11.
Ozminkowski V., Ja i mój ubek, „Newsweek Polska” 2007, nr 10, s. 80-85.
Pietrasik Z., Gra w salonowca, „Polityka” 1999, nr 29, s. 50-54.
Galeria
Artykuły
-
Włosy Marka Piwowskiego. O ironii jako filmowej strategii subwersji w polskich filmach dokumentalnych przełomu lat 60. i 70.
Karol Jachymek
"Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu", nr 3/2018
Wróć do artykułów -
Ciało i dyscyplina.„Rejs” jako próba pewnej strategii syntezy
Barbara Kosecka
„Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 18
