Akademia polskiego filmu

Studio Filmowe „Zebra” jest jednym z najbardziej doświadczonych i najsłynniejszych producentów filmów fabularnych w Polsce. Jest jednocześnie ostatnim dawnym Zespołem Filmowym – „Zebra” powstawała bowiem w 1988 roku, a więc u schyłku PRL-u. Była środowiskowym ewenementem, gdyż powierzono ją młodemu reżyserowi Juliuszowi Machulskiemu. Kierownikiem literackim „Zebry” został Jacek Bromski, szefem produkcji – Jacek Moczydłowski (1988-2003). Machulski i Bromski mieli już za sobą znaczące sukcesy zarówno artystyczne, jak i komercyjne. „Dla chylącej się ku upadkowi komuny („Zebra” – przyp. aut.) mieli być listkiem figowym, że jednak władza coś dla młodych robi – pisał Konrad J. Zarębski. – Ale «Zebra» okazała się inna – i ta inność stała się jej znakiem firmowym. (...) Zamiast ideologii – rozrywka, zamiast krzewienia trwałych wartości – erotyka, zamiast budowania przyjaźni polsko-radzieckiej – przenikliwy pastisz arcydzieł radzieckiego kina (i – dla równowagi – także hollywoodzkiego), zamiast wojska broniącego socjalizmu – dowódca zamiatający koszarowe śmieci pod dywan”.

Od początku istnienia „Zebra” wyprodukowała około 50 filmów fabularnych i 4 seriale telewizyjne. W katalogu filmów „Zebry” są najpopularniejsze tytuły ostatnich trzydziestu lat, jak m.in. Kiler, Kiler-ów 2-óch Juliusza Machulskiego, Sztuka kochania, Dzieci i ryby, Kuchnia polska, Uwikłanie Jacka Bromskiego, Porno, Dzień świra Marka Koterskiego, Kroll, Psy Władysława Pasikowskiego. Kiler w reżyserii Juliusza Machulskiego zgromadził w kinach ponad 2 miliony widzów, a prawa do remake-u zostały kupione przez Walt Disney Company. W „Zebrze” powstały ponadto takie filmy Machulskiego, jak Szwadron, VIP, Pieniądze to nie wszystko, Vinci, Superprodukcja, Ile waży koń trojański?, Kołysanka, Ambassada.

Z „Zebrą” związani byli najlepsi polscy reżyserzy. Jerzy Stuhr zrealizował w Studiu takie filmy, jak Historie miłosne, Tydzień z życia mężczyzny, Pogoda na jutro, Korowód. W „Zebrze” powstał Dług Krzysztofa Krauzego oraz Mój Nikifor i Plac Zbawiciela Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego. W ostatniej dekadzie tu swoje filmy realizowali Tomasz Wiszniewski (Wszystko będzie dobrze), Janusz Kamiński (Hania), Michał Rogalski (Ostatnia akcja). W 2012 roku Studio Filmowe „Zebra” wyprodukowało film Agnieszki Holland W ciemności, który otrzymał nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. „Zebra” czterokrotnie zdobywała Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, za: W ciemności, Historie miłosne, Dług i Dzień świra. Ten ostatni film został uznany w 2014 roku przez słuchaczy Trójki za najważniejszy film 25-lecia wolnej Polski.

Od 9 listopada 2011 Studio Filmowe „Zebra” funkcjonuje jako instytucja kultury (podobnie jak SF „Tor” i „Kadr”). Poprzez przekształcenie państwowych instytucji filmowych: Studio Filmowe „Zebra” oraz Studio Filmowe „Perspektywa” – minister kultury utworzył państwową instytucję kultury pod nazwą Studio Filmowe „Zebra”. Obecnie funkcję zastępców dyrektora pełnią Wojciech Danowski (od 2003 r.) i Dorota Ostrowska-Orlińska (od 2011 r.).

Anna Wróblewska