Nóż w wodzie [1961]
rok produkcji:
- 1961
premiera:
- 9 III 1962
czas trwania:
- 101 min
Reżyseria:
- Roman Polański
Scenariusz:
- Roman Polański, Jerzy Skolimowski, Jakub Goldberg
Zdjęcia:
- Jerzy Lipman
Obsada:
- Leon Niemczyk [Andrzej], Jolanta Umecka [Krystyna], Zygmunt Malanowicz [chłopak]
Montaż:
- Halina Prugar
Muzyka:
- Krzysztof Komeda
Scenografia:
- Bolesław Kamykowski
Produkcja:
- Zespół Filmowy „Kamera”
Kierownictwo produkcji :
- Stanisław Zylewicz
Nagrody:
-
- MFF Wenecja (Włochy) 1962: nagroda FIPRESCI dla Romana Polańskiego
- Złota Kaczka 1962
- Prades (Francja) 1963: Grand Prix dla Romana Polańskiego
- MFF Panama (Panama) 1963: nagroda FIPRESCI dla Romana Polańskiego
- MFF Krótkometrażowych w Oberhausen (Niemcy) 1964: Nagroda Młodych Krytyków Zachodnioniemieckich dla Romana Polańskiego
- MFF Wychowawczych Teheran (Iran) 1965: Złoty Delfin dla Romana Polańskiego
- Nominacja do Nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej Oscar 1963
- Festiwal Filmowy i Artystyczny Lato Filmów Warszawa 2009: nagroda za najlepszy scenariusz
w historii polskiego kina dla Romana Polańskiego, Jerzego Skolimowskiego i Jakuba Goldberga
O filmie
Dziennikarz sportowy jadący z żoną na jednodniowy rejs jachtem po jeziorach mazurskich zabiera przypadkowego autostopowicza. Mężczyzn dzieli niemal wszystko: status materialny, wiek, doświadczenie, stosunek do życia, ale łączy jedna cecha – chęć pokazania przewagi wobec atrakcyjnej młodej dziewczyny.
Andrzej zabiera autostopowicza na pokład, by zamanifestować swą władzę kapitana jachtu, chłopak odpowiada postawą „młodego gniewnego” podszytego cynizmem, pogardą dla romantycznej miłości
i pieniądza. Jest to jednak tylko wizerunek zewnętrzny, pozerstwo rozpaczliwie ukrywające zazdrość
i pragnienie posiadania takiego samochodu, jachtu, dziewczyny i... dużych pieniędzy.
Tę partię pokera charakterów z wielkim blefem chłopak pozornie wygrywa, decydując się na desperacką mistyfikację. Udaje, że utonął, wpadając do wody jak nóż wytrącony z jego ręki przez Andrzeja. Gdy dziennikarz płynie zawiadomić policję, chłopak spędza kilka godzin sam na sam z jego żoną i ją uwodzi. Rankiem jacht zawija do przystani, gdzie czeka Andrzej. Nie chce wierzyć wyznaniu żony o zdradzie.
Debiut Romana Polańskiego pojawił się na polskich ekranach w aurze skandalu – tak dalece film odbiegał od kanonów polskiej kinematografii.
Sukces odniesiony za granicą wziął się z atrakcyjności tematu, wpisanych w film uniwersalnych treści
i mistrzowskiej reżyserii dramatu rozegranego między trzema osobami w posezonowym pejzażu mazurskich jezior.
Jan Słodowski, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996
Artykuły
-
Poczucie obcości i chęć wtopienia się w inność. Podróże filmowe Romana Polańskiego.
Janusz Gazda
„Kwartalnik Filmowy" 1993, nr 4
-
RECENZJA: Nie ma polskiej Nowej Fali – recenzja książki "W poszukiwaniu polskiej Nowej Fali" pod red. Andrzeja Gwoździa i Margarete Wach
Aleksander Kmak
"Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu", nr 3/2018
Cytaty
-
U źródeł kompozycji Noża w wodzie leży nieustanny, fascynujący konflikt między trojgiem bohaterów. To on nadaje dynamikę całości i on sprawia, że cokolwiek jawi się naszym oczom i uszom, stanowi cząstkę...
Rozwiń