Brzezina [1970]
rok produkcji:
- 1970
premiera:
- 10 XI 1970
czas trwania:
- 99 min
Reżyseria:
- Andrzej Wajda
Scenariusz:
- Andrzej Wajda [na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza]
Zdjęcia:
- Zygmunt Samosiuk
Obsada:
- Daniel Olbrychski [Bolesław], Olgierd Łukaszewicz [Stanisław], Emilia Krakowska [Malina], Danuta Wodyńska [Katarzyna], Elżbieta Żołek [Ola], Marek Perepeczko [Michał], Mieczysław Stoor [brat właścicielki fortepianu], Alina Szpak [właścicielka fortepianu], Jan Domański [Janek], Andrzej Kotkowski [mężczyzna towarzyszący bratu właścicielki fortapianu], Jerzy Obłamski [Żyd], Jerzy Próchnicki [Żyd], Irena Skwierczyńska [matka Maliny]
Montaż:
- Halina Prugar
Muzyka:
- Andrzej Korzyński
Scenografia:
- Maciej Maria Putowski
Kierownictwo produkcji :
- Barbara Pec-Ślesicka
Nagrody:
-
- Międzynarodowe Targi Filmu Dokumentalnego i Telewizyjnego Mediolan (Włochy) 1970: nagroda FIPRESCI
- Lubuskie Lato Filmowe Łagów 1971: nagroda za reżyserię dla Andrzeja Wajdy, nagroda za pierwszoplanową rolę męską dla Daniela Olbrychskiego
- MFF Moskwa (Związek Radziecki) 1971: Złoty Medal, nagroda za rolę męską dla Daniela Olbrychskiego
- Nagroda Fińskiego Stowarzyszenia Filmowców Filmaur 1973: dyplom honorowy
- MFF Mediolan (Włochy) 1975: Złota Pieczęć
O filmie
Lata dwudzieste. Chory na gruźlicę Staś przyjeżdża z Davos do brata Bolesława. Brat jest leśniczym i rok temu owdowiał. Pogrążony w smutku, okazuje obojętność swojej siedmioletniej córeczce i wciąż chodzi na mogiłę żony Barbary, pochowanej w brzozowym lasku nie opodal domu. Hałaśliwa wesołość brata drażni Bolesława. Nie potrafi zrozumieć, że pod tą ostentacyjną pogodą kryje się lęk przed śmiercią.
Staś poznaje wieśniaczkę Malinę. Dziewczyna, mimo że ma narzeczonego Michała, chętnie spotyka się ze Stasiem. Wkrótce zostaje jego kochanką. Bolesław od śmierci żony nie potrafi zbliżyć się do żadnej kobiety. Próbuje zdobyć Malinę, ale boi się seksualnego spełnienia. Staś czuje się coraz gorzej. Na krótko przed śmiercią odzyskuje siły i prosi brata, aby pochował jego ciało w brzezinie obok mogiły Barbary. Udaje się na ostatni spacer. Widok pogodnej kochanki wywołuje w nim wielki żal za odchodzącym życiem. Po śmierci Stanisława Bolesław nagle odzyskuje spokój i pogodę ducha. Po przelotnym romansie z Maliną postanawia zmienić pracę i opuścić wieś.
Refleksyjny film o przemijaniu i ulotności życia. Piękno natury potęguje tragizm człowieka, który wie, że musi umrzeć. Los chorego Stasia jest wielką metaforą ludzkiego przeznaczenia. Film pełen symbolicznych obrazów, zaczerpniętych wprost z malarstwa Jacka Malczewskiego.
Joanna Piątek, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996
Artykuły
-
Filmowe ciała, zmysły i obrazy. Trzej mężczyźni Wajdy
Aleksander Kmak
"Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu", nr 1/2018