Celuloza [1953]
rok produkcji:
- 1953
premiera:
- 27 IV 1954
czas trwania:
- 120 min
Reżyseria:
- Jerzy Kawalerowicz
Scenariusz:
- Igor Newerly, Jerzy Kawalerowicz
Zdjęcia:
- Seweryn Kruszyński
Obsada:
- Józef Nowak [Szczęsny], Stanisław Milski [Tomasz; majster Czerwiaczek], Zbigniew Skowroński [Roman Korbal], Teresa Szmigielówna [Zofia Czerwiaczkowa], Halina Przybylska [Weronka], Janina Szydłowska [komunistka słuchająca opowieści Szczęsnego], Wojciech Pilarski [Marusik], Zbigniew Józefowicz [Jan Gawlikowski], Janusz Ściwiarski [Sumczak], Stanisław Jasiukiewicz [Bolesław Gąbiński], Jerzy Szpunar [robotnik Stanisław Rychlik], Hanka Bielicka [Szamotulska], Mirosław Szonert [ksiądz Woyda], Tadeusz Kondrat [krawiec Natan Lubart], Ruth Kowalska [Lubartowa], Ludwik Benoit [przewoźnik]
Montaż:
- Krystyna Tunis
Muzyka:
- Henryk Czyż
Scenografia:
- Roman Mann
Produkcja:
- Wytwórnia Filmów Fabularnych, Łódź
Kierownictwo produkcji :
- Ludwik Hager
Nagrody:
-
- Nagroda Państwowa 1955: I stopnia dla Jerzego Kawalerowicza, II stopnia dla Stanisława Milskiego, II stopnia dla Józefa Nowaka
O filmie
Bezrobotny, bezdomny Szczęsny opowiada dziewczynie historię swego życia. Wraz z ojcem budował drewniane domki dla prywatnego przedsiębiorcy, który usiłował ich oszukać. W domu panowała nędza, z niedożywienia Szczęsny zaczął tracić wzrok. W poszukiwaniu pracy wyruszyli do Włocławka, zwanego wśród bezrobotnych „Ameryką”, ale i tam nie mają na co liczyć.
Na zebraniu chadeckiego związku zawodowego Szczęsny broni księdza przed pobiciem przez socjalistów i dzięki temu, za protekcją duchownego, obaj z ojcem dostają pracę w tartaku. Przyłącza się do nich cwaniak Korbal; życie rodziny nieco się stabilizuje. Szczęsny jest świadkiem zabójstwa popełnionego przez bezrobotnego. Bojąc się procesu, wyjeżdża do Warszawy, gdzie pracuje w warsztacie stolarskim Czerwiaczka. Romans z majstrową zmusza chłopaka do odejścia z warsztatu. Otrzymuje powołanie do wojska, gdzie nie ma lekkiego życia jako czerwony. Po zakończeniu służby dostaje pracę w kasie chorych jako łapacz nie zarejestrowanych pomocy domowych. Ranek kończy opowieść Szczęsnego. Odprowadza dziewczynę na dworzec i dla zachęty otrzymuje od niej „Czerwony Sztandar” mający popchnąć chłopaka na nowe, świadome drogi działalności.
Pierwsza część (cz. II - Pod gwiazdą frygijską) proletariackiej epopei zrealizowanej w duchu neorealistycznym, czarnej, ale ze słusznym propagandowo zakończeniem.
Jan Słodowski, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996
