Pociąg [1959]
rok produkcji:
- 1959
premiera:
- 6 IX 1959
czas trwania:
- 93 min
Reżyseria:
- Jerzy Kawalerowicz
Scenariusz:
- Jerzy Kawalerowicz, Jerzy Lutowski
Zdjęcia:
- Jan Laskowski
Obsada:
- Lucna Winnicka [Marta], Leon Niemczyk [lekarz], Teresa Szmigielówna [żona adwokata], Zbigniew Cybulski [Staszek], Helena Dąbrowska [konduktorka], Ignacy Machowski [pasażer wagonu sypialnego], Roland Głowacki [morderca], Aleksander Sewruk [adwokat], Zygmunt Zintel [pasażer cierpiący na bezsenność], Tadeusz Gwiazdowski [konduktor], Witold Skaruch [ksiądz], Michał Gazda [pasażer umawiający się z żoną adwokata], Zygmunt Malawski [milicjant]
Montaż:
- Wiesława Otocka
Scenografia:
- Ryszard Potocki
Kierownictwo produkcji :
- Jerzy Rutowicz
Nagrody:
-
- MFF Wenecja (Włochy) 1959: Premio Evrotecnica im. Georges'a Mélièsa dla Jerzego Kawalerowicza, wyróżnienie aktorskie dla Lucyny Winnickiej
- Złota Kaczka 1959
O filmie
Upalne lato. Pociąg pospieszny odchodzi z warszawskiego dworca. Wśród pasażerów znajduje się Jerzy. Zapomniał miejscówki do wagonu sypialnego. Przekupiona konduktorka kieruje go do ostatniego wolnego przedziału. Bohater niespodziewanie zastaje tam piękną blondynkę Martę.
Z powodu braku wolnych miejsc Jerzy i Marta muszą podróżować razem.
W pociągu znajduje się również Staszek, były chłopak Marty. Wciąż usiłuje ją przekonać, że powinna
z nim zostać, ale dziewczyna wyraźnie nie chce. Pomiędzy Jerzym i Martą stopniowo nawiązuje się przyjazny kontakt. Oboje mają za sobą przykre przeżycia, i to ich łączy. Szorstkie, niekonwencjonalne zachowanie Marty zaczyna fascynować Jerzego. Obserwując ją, zapomina o swoich kłopotach. W nocy nie mogą zasnąć. Jerzy siada na posłaniu dziewczyny i wydaje się, że już za chwilę zaczną intymną rozmowę. Niespodziewanie pociąg zatrzymuje się na małej stacyjce. Zjawia się milicja poszukująca mordercy, który w afekcie zabił własną żonę. Funkcjonariusze kierują się wprost do przedziału Marty
i Jerzego. Po upewnieniu się, że Jerzy zajmuje miejsce numer 16, aresztują go. Podekscytowani pasażerowie widzą już w nim niebezpiecznego zbrodniarza, o którym donosiły wszystkie gazety.
Marta informuje milicjantów, że miejsce 16 właściwie należało do niej, a człowiek, który sprzedał jej miejscówkę, jest w pociągu. Widziała go na korytarzu. Milicja rozpoczyna poszukiwania. Uciekający morderca w panice chwyta za hamulec i wyskakuje w biegu. Milicja i tłum pasażerów ruszają za nim
w pościg. Wreszcie Staszek chwyta przestępcę i spokojnie oddaje w ręce milicji. Pociąg rusza dalej. Jerzy wyznaje Marcie, że jest lekarzem i dzisiaj w czasie operacji zmarła mu pacjentka. Ranek. Pociąg dojeżdża do końcowej stacji nad morzem.
Na peronie stoi Staszek i z niepokojem patrzy w okno przedziału Marty. Widząc obcego mężczyznę, odchodzi rozczarowany. Tymczasem dziewczyna, ubierając się, opowiada Jerzemu, że przyjechała nad morze do dawnego kochanka. Teraz jednak wyzwoliła się z miłości do niego. Jerzy oznajmia, że na peronie oczekuje go żona. To wyznanie stanowi dla Marty szok. Odchodzi sama nadmorską plażą, dźwigając ciężką walizkę.
Studium ludzkiej samotności. Staszek daremnie próbuje znaleźć zrozumienie u dawnej kochanki. Jerzy nie potrafi odpowiedzieć na potrzebę uczucia Marty. Przypadkowy zabójca wyzwala w ludziach najniższe instynkty i nikt nie dostrzega jego osobistej tragedii. Wszyscy są skazani na samotność.
Joanna Piątek, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996
Artykuły
-
Pociąg, czyli niby razem, a jednak osobno
Jan Rek
"Kino Jerzego Kawalerowicza i jego konteksty", Łódź 2008
Cytaty
-
Pociąg nie jest filmem o wojnie ani nawet o jej reperkusjach. W aspekcie gatunkowym jest formą doskonale amorficzną, swego rodzaju hybrydą, albowiem realizuje schemat filmu sensacyjno-kryminalnego
Rozwiń
i jednocześnie...