Akademia polskiego filmu

Pociąg to adaptacja moich przeżyć. Przeżyłem podobną historię, jadąc
z Warszawy do Poznania. Byłem bardzo zmęczony, chciałem się wyspać
i poprosiłem konduktorkę o osobny przedział. Ona mi go dała, ale w ostatniej chwili zjawiła się taka pani… bardzo ciekawa. To znaczy, później okazało się, że była interesująca. Zaczęliśmy rozmawiać, a rozmowa była taka niezupełnie prawdziwa – ja coś udawałem i ona coś udawała, wymyślaliśmy historie. Tak spędziliśmy noc, nie zasypiając w ogóle.

Między prawdą i wyobraźnią. Wywiad z Jerzym Kawalerowiczem z filmu Tadeusza Bystrama

Pociąg nie jest filmem o wojnie ani nawet o jej reperkusjach. W aspekcie gatunkowym jest formą doskonale amorficzną, swego rodzaju hybrydą, albowiem realizuje schemat filmu sensacyjno-kryminalnego
i jednocześnie melodramatu (…). Film staje się także refleksją – prowadzoną wyraźnie w duchu egzystencjalistycznym – nad pragnieniem uczuć i gorzkim smakiem rozczarowania (…). Atmosfera smutku i zadumy nad nietrwałością więzi i towarzyszącym nam często poczuciem niespełnienia – które wprawdzie doskwiera, ale jednocześnie uruchamia kolejną nadzieję i sprawia, że ludzie, nieustannie poszukując, znajdują się w drodze – przypomina wczesne filmy Antonioniego.

Jan Rek, „Pociąg” Jerzego Kawalerowicza, czyli mówić swoim głosem, „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 57-58