Wielki bieg  [1981]

Wielki bieg

rok produkcji:

1981

premiera:

grudzień 1987

czas trwania:

99 min

Reżyseria:

Jerzy Domaradzki

Scenariusz:

Feliks Falk

Zdjęcia:

Ryszard Lenczewski

Obsada:

Tadeusz Bradecki [Stefan Budny], Jarosław Kopaczewski [Radek Stolar], Leon Niemczyk [przewodniczący, organizator biegu], Krzysztof Pieczyński [Wrzesień], Tadeusz Chudecki [Janek Druciarek], Tomasz Dedek [Kazimierz Sosna], Cezary Harasimowicz [Fastyn, podwładny Września], Ryszard Jabłoński [Józek Butrym], Edward Żentara [Romek Martyniuk], Piotr Dejmek [szef Września], Magdalena Jarosz [Sławka, siostra Stefana]

Montaż:

Mirosława Garlicka

Muzyka:

Jerzy Matula

Scenografia:

Tadeusz Kosarewicz

Produkcja:

Zespół Filmowy „X”

Kierownictwo produkcji :

Edward Kłosowicz

Nagrody:

  • MFF Moskwa (Związek Radziecki) 1987: nagroda Stowarzyszenia Filmowców Radzieckich dla Jerzego Domaradzkiego
  • Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku 1986: nagrody za reżyserię w kategorii filmu telewizyjnego i pierwszoplanową rolę męską dla Krzysztofa Pieczyńskiego
  • World Film Festival Montreal (Kanada) 1987: nagroda FIPRESCI dla Jerzego Domaradzkiego
  • Syrenka Warszawska 1987 dla Jerzego Domaradzkiego
  • Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji 1988 dla Jerzego Domaradzkiego

O filmie

Wiosna 1952 roku. Stefan Budny i Radek Stolar spotykają się w pociągu wiozącym młodych przodowników pracy, uczestników Biegu Pokoju. Na wieść, że główną nagrodą dla zwycięzcy ma być motocykl Jawa, Radek postanawia spróbować szczęścia. Organizatorom przedstawia się jako aktywista ZMP. Wrzesień, szef polityczny imprezy, decyduje o wpisaniu go na listę startową. Stefan marzy o wygraniu biegu, pragnie bowiem wręczyć Bierutowi na mecie list z prośbą o pomoc w sprawie niewinnie oskarżonego ojca. Już podczas pierwszego etapu okazuje się, że kilkukilometrowy dystans jest za trudny dla większości uczestników. Nie są przygotowani na tak wielki wysiłek. Przodownik z PGR nie ukończył biegu. Ze wstydu próbuje popełnić samobójstwo. Wrzesień ukrywa ten fakt, dla niego liczy się tylko propagandowy walor imprezy. Zwycięzcą pierwszego etapu jest pracownik stoczni Kazimierz Sosna. Radek i Stefan kończą etap krańcowo wyczerpani. By pozbyć się najgroźniejszego rywala, Radek kradnie Sośnie tenisówki z wkładką ortopedyczną. Rozpoczyna się drugi etap. Sosna załamuje się i odpada. Radek jest na czele stawki. Zmęczenie i upał eliminują większość uczestników. Wrzesień zarządza dowożenie samochodami na metę słabszych fizycznie zawodników.

Radek i Stefan kończą etap w czołówce. Stefan czuje, że nie uda mu się wręczyć listu Bierutowi. Mówi o tym siostrze. Ich rozmowę podsłuchuje Radek. Rozpoczyna się trzeci etap. Radek jest coraz bliżej upragnionego motocykla. Wrzesień przypadkowo odkrywa zamiary Stefana. Nie może dopuścić do jego zwycięstwa. Na ostatnim okrążeniu Radek odnosi kontuzję i na metę pierwszy wbiega Stefan.
W szatni okazuje się, że celowo przepuścił kolegę, by mu umożliwić wręczenie listu. Rozpoczyna się dekoracja zwycięzców, lecz drzwi ich szatni są zamknięte. Gdy spóźniony Stefan próbuje przedrzeć się w kierunku podium, widzi zza pleców aktywistów, że pierwszą nagrodę otrzymuje inny uczestnik biegu.

Zatrzymany na pięć lat przez cenzurę film poświęcony wielkiej manipulacji – naginaniu rzeczywistości do celów doraźnej polityki i fasadowej propagandy. Kulisy odświętnych dekoracji skrywają kłamstwo, fałsz i niegodziwość.


Waldemar Piątek, Leksykon polskich filmów fabularnych, Warszawa 1996

Cytaty

  • Mamy rok 1952. Czynniki odpowiedzialne za prawidłowy rozwój młodzieży organizują Bieg Pokoju, masową imprezę dla przodowników pracy, ZMP-owców i junaków Służby Polsce. Ta impreza od początku do końca jest mistyfikacją...

    Rozwiń

Bibliografia