Stanisław Różewicz

Stanisław Różewicz, fot. Wojciech Urbanowicz, źródło: Fototeka FN?>

Stanisław Różewicz, fot. Wojciech Urbanowicz, źródło: Fototeka FN
http://fototeka.fn.org.pl/

Reżyser, scenarzysta. Urodził się 16 sierpnia 1924 roku w Radomsku. Zaczynał w 1947 roku jako asystent reżysera Jerzego Zarzyckiego. W tym samym roku zrealizował wspólnie z Wojciechem Hasem impresję filmową Ulica Brzozowa, o odbudowie Warszawy z ruin wojennych, zatrzymaną przez cenzurę. Zadebiutował filmem fabularnym Trudna miłość (1953), inspirowanym powieścią Romana Bratnego a utrzymanym w poetyce socrealizmu. Jednocześnie wzbogacał swój warsztat filmowy, pełniąc rolę drugiego reżysera na planie filmów Jana Rybkowskiego oraz Jerzego Zarzyckiego. Właściwy debiut nastąpił w 1956 roku, kiedy zrealizował Trzy kobiety – historię przyjaźni trzech byłych więźniarek obozu koncentracyjnego. Od tej pory reżyserował głównie filmy o tematyce wojennej i okupacyjnej: Wolne miasto (1958; scenariusz Jana Józefa Szczepańskiego), Świadectwo urodzenia (1961; Grand Prix na Festiwalu Filmów dla Młodzieży w Cannes oraz nagroda FIPRESCI), Westerplatte (1967; Srebrny Medal na festiwalu w Moskwie), Opadły liście z drzew (1975; Nagroda Główna Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku), Ryś (1981). W 1977 roku nakręcił dramat historyczny Pasja, o ostatnich dniach życia Edwarda Dembowskiego, dziewiętnastowiecznego filozofa i rewolucjonisty (Grand Prix na festiwalu w Gdańsku).

W drugim nurcie jego zainteresowań leżało kameralne kino psychologiczne, opowiadające o postawach moralnych oraz o uczuciach. Należą do niego filmy: Echo (1964), Samotność we dwoje (1968), Romantyczni (1970), Drzwi w murze (1974; Złota Muszla na festiwalu w San Sebastian), Pensja pani Latter (1982) na podstawie Emancypantek Prusa, wysmakowany estetycznie Anioł w szafie (1987). W 1984 roku wyreżyserował Kobietę w kapeluszu, w której ukazał środowisko artystów teatralnych (Grand Prix na festiwalu w Gdańsku, Srebrny Medal na festiwalu w Moskwie).

Wielokrotnie współpracował z bratem Tadeuszem Różewiczem, poetą i dramaturgiem, z którym wspólnie napisał scenariusze m.in. Komedii pomyłek, Samotności we dwoje, Drzwi w murze, Świadectwa urodzenia. W latach 90. realizował głównie spektakle Teatru Telewizji, w tym kilka na podstawie twórczości brata (Wyszedł z domu, Pułapka, Śmieszny staruszek), jak też Mateczkę Władysława Terleckiego oraz Matkę i dziecko Jona Fosse. Okazjonalnie współpracował również z teatrem (m.in. teatrem Wybrzeże w Gdańsku oraz teatrem Studio i Teatrem Powszechnym w Warszawie).

Był dwukrotnie kierownikiem Zespołu Filmowego „Tor” (w latach 1967-1968 oraz 1972-1980).

Został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1969), odznaczeniem Zasłużony dla Kultury Narodowej (1987), a w 2003 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury narodowej i osiągnięcia w pracy twórczej. Był laureatem wielu nagród za całokształt twórczości.

Zmarł 9 listopada 2008 roku w Warszawie.

Filmografia (wybór)

  • 1953 Trudna miłość
  • 1956 Trzy kobiety
  • 1958 Wolne miasto
  • 1959 Miejsce na ziemi
  • 1961 Świadectwo urodzenia
  • 1962 Głos z tamtego świata
  • 1964 Echo
  • 1966 Piekło i niebo
  • 1967 Westerplatte
  • 1968 Samotność we dwoje
  • 1970 Romantyczni
  • 1973 Drzwi w murze
  • 1975 Opadły liście z drzew
  • 1977 Pasja
  • 1981 Ryś
  • 1982 Pensja pani Latter
  • 1984 Kobieta w kapeluszu
  • 1987 Anioł w szafie
  • 1989 Nocny gość

Artykuły