Akademia polskiego filmu

W filmie Konwickiego pojawiają się wszystkie elementy starożytnego święta, które do dziś stanowi wzorzec karnawału: wiosna, pochód, pijaństwo i taniec, które to praktyki w przypadku rzymskich Paternaliów wiązały się także z kultem zmarłych przodków. Co więcej, na płaszczyźnie fabularnej mamy tu do czynienia z płynnym przechodzeniem jednego rytuału świątecznego w drugi, odpochodu pierwszomajowego poczynając, poprzez ślub prawosławny, pogrzeb żydowski, aż po katolicką Wigilię czy wreszcie urodziny Andrzeja. Wszystkie te rytuały zostają połączone w jeden – dokonujący się w świadomości Autora. Każdy z nich – bez względu na to, z jakiej tradycji wyrasta – ma dla niego ten sam sens: doprowadza do szczególnej kondesacji czasu świątecznego, który wynosi nas ponad powszedni, linearny sposób doświadczania rzeczywistości i pozwala otworzyć się na inny porządek – ten, w którym rozmowa z umarłymi może się dokonać.

Agnieszka Morstin-Popławska, Uwolnienie pamięci jako święto totalne w „Jak daleko stąd, jak blisko”, [w:]Kompleks Konwicki, red. Fiut A., Lubelski T., Momro J., Morstin-Popławska A., Kraków 2010, s. 190